برخلاف گذشته، در دنیای امروز مدیریت فقط به نشستن پشت یک میز و گوشزد کردن کارهای مختلف به افراد سازمان معطوف نمی‌شود و با چنین روش مدیریتی مسیر رشد و شکوفایی سازمان با مشکلات جدی روبرو خواهد شد. شاید در سال‌های نه چندان دور، یک مدیر با شخصیتی جدی و خشک می‌توانست تعداد زیادی از افراد را در جهت پیشبرد اهداف سازمان هدایت کند؛ اما در حال حاضر شرایط متفاوت است و برای اینکه مدیر بتواند ارتباط موثر با نیروی انسانی خود برقرار نموده و استراتژی‌های ذهن خود را در سازمان پیاده کند، نیاز به یادگیری مفاهیم این رشته بوده و باید با مطالعه در این زمینه و افزایش دانش خود، اصول و قواعد مورد نیاز برای مدیریت یک سازمان را فرا گیرد.
مدیریت چیست؟
به طور کلی مدیریت به فرایندی گفته می‌شود که طی آن برنامه ریزی، تصمیم گیری، سازماندهی، هدایت و رهبری و ایجاد انگیزه برای منابع انسانی سازمان و کنترل ارتباط بین نیروی انسانی، منابع مالی و اطلاعات سطح سازمان به نحوی صورت می‌گیرد که مسیر دستیابی به یک هدف خاص با موفقیت طی شود. مدیریت یک مجموعه باید به تمامی این اصول و قواعد به خوبی آشنایی داشته و از کنار هم قرار دادن آن‌ها مسیر راه را برای سازمان خود مشخص نماید.
بدیهی است که موفقیت یک سازمان و رتبه آن در بین سازمان‌های مشابه به طور مستقیم با نحوه مدیریت آن رابطه دارد و امکان رشد سازمانی با منابع انسانی و مالی مناسب ولی مدیریت ضعیف بسیار پایین‌تر از مجموعه‌ای مشابه با نیروی انسانی و مالی متوسط ولی مدیریت قوی است. یکی از مباحث مهم در علم مدیریت، روش تحقیق در مدیریت است.
روش تحقیق در مدیریت
حتماً تا به حال جمله «پیشگیری بهتر از درمان است» را شنیده اید؛ این جمله در مورد یک سازمان به خوبی صدق می‌کند. یک مدیر باید اتفاقات پیش روی سازمان را تا حد ممکن پیش بینی نموده و از بروز آن‌ها جلوگیری نماید. در واقع مدیریت یک مجموعه باید به طور مستمر با بررسی عوامل مختلف تاثیر گذار بر مسیر حرکت سازمان و عوامل موثر بر رفتار کارکنان که می‌توانند عواملی داخلی و یا خارجی باشند، خط حرکتی مناسبی را برای خود و افراد تحت رهبری خود مشخص نماید.
تعریف روش تحقیق در مدیریت در واقع به فرایندی اطلاق می‌شود که طی آن بررسی‌ها به روشهای مختلف در مورد مشکل مورد نظر صورت گرفته و نتایج به صورت شفاف و کامل به همراه راه کارهای حل آن برای مدیریت روشن می‌شود.
انواع روش تحقیق در مدیریت
دسته بندی روش تحقیق در مدیریت با توجه به معیارهای مختلف صورت می‌گیرد. اغلب این معیارها بر اساس ماهیت داده‌های تحقیق، روشهای انجام آن و همینطور با توجه به هدف تقسیم بندی می‌شوند. به طور مثال اگر هدف یک تحقیق را ملاک قرار دهیم، روش تحقیق به دو صورت تحقیقات بنیادی و تحقیقات کاربردی تقسیم می‌شود. همچنین در صورت انجام تحقیق با در نظر گرفتن گردآوری داده‌ها پژوهش‌ها به دو روش توصیفی و آزمایشی و با در نظر گرفتن ماهیت داده‌ها به پژوهش‌های کیفی، کمی و آمیخته دسته بندی می‌شود.
هر یک از این روشهای تحقیق، در مدیریت یک سازمان می‌توانند تاثیرات بسیاری داشته و توجه و استفاده از آن‌ها می‌تواند پشتوانه پیروزی و یا دلیل شکست یک مجموعه در مسیر حرکت خود به سمت اهداف مورد نظر باشد.
انواع روش تحقیق بر مبنای گردآوری داده‌ها
اگر مبنای گردآوری داده‌ها برای انتخاب روش تحقیق در دستور کار قرار داده شود، پژوهش به دو صورت توصیفی و آزمایشی صورت خواهد پذیرفت که نوع دوم آن با توجه به نزدیکی به علوم تجربی، خیلی در مباحث مدیریتی جای نداشته و تمرکز در مبحث مدیریت بر روی روش توصیفی خواهد بود که خود به پژوهش‌های موردی، اقدام پژوهی، پیمایشی، همبستگی و پس رویدادی تقسیم می‌شود.
در روش تحقیق توصیفی پیمایشی، پارامترهای یک جامعه از طریق تحقیق در سطح جامع مورد بررسی قرار می‌گیرد. بررسی این متغیرها یا در یک بازه زمانی خاص صورت گرفته و تنها برای همان شرایط خاص صدق می‌کند و یا در طول زمان مورد بررسی قرار می‌گیرد تا ارتباط بین آن‌ها در طول زمان به‌دست آید.
در روش تحقیق در مدیریت به صورت همبستگی، بین متغیرهای یک تحقیق بر اساس هدفی که پژوهش برای رسیدن به آن شروع شده، ارتباط برقرار می‌شود و تاثیر متغیرهای وابسته و مستقل بر روی یکدیگر مورد بررسی قرار می‌گیرد.
روش تحقیق پس رویدادی همانطور که از نامش مشخص است به بررسی علل و تاثیر متغیرهای وابسته و مستقل در زمان گذشته می‌پردازد. در این حالت از روش تحقیق نتایج مشخص بوده و هدف تعیین علل و نحوه تاثیر گذاری این متغیرها روی یکدیگر است.
دسته بندی روش تحقیق در مدیریت از منظر ماهیت و ساختار داده‌ها
در این نوع از روش تحقیق همانطورکه پیش‌تر گفتیم، پژوهش‌ها به صورت کیفی، کمی و آمیخته دسته بندی می‌شوند. در نوع اول که تحقیقات کیفی هستند داده‌ها به صورت مستقیم و از طریق روش‌هایی چون مصاحبه به دست می‌آیند. در پژوهش‌های کمی نیز اطلاعات از طریق منابعی چون پرسشنامه که در سطح جامعه آماری مورد نظر توزیع شده جمع آوری می‌شود. در کنار پرسشنامه، از اطلاعات موجود در صورت‌های مالی سازمان و داده‌های موجود نیز می‌توان استفاده نمود. در نهایت در پژوهش‌های آمیخته نیز ترکیبی از روشهای کمی و کیفی توسط پژوهشگر مورد استفاده قرار گرفته و داده‌ها برای انجام تحقیق جمع آوری می‌شوند.
جمع بندی و نتیجه گیری
به طور کلی باید در نظر داشت که یک سازمان موفق در کنار نیازهای اولیه‌ای چون منابع انسانی، مالی و...، برای دستیابی به اهداف مورد نظر باید مدیریتی در خور دیگر منابع خود داشته باشد؛ مدیریتی که فراتر از توجه به مسائل داخلی سازمان، تمامی موانع خارجی را نیز بررسی نموده و سعی در بهبود و ارتقاء کیفیت سازمان در تقابل با سازمان‌های مشابه داشته باشد.
یکی از الزامات رسیدن به این مهم، بررسی مستمر شرایط سازمان، موانع و مشکلات موجود بر سر راه آن و پیش بینی اتفاقات پیش رو و حل آن‌ها توسط مدیریت است. روش تحقیق در مدیریت به صورت‌های مختلف می‌تواند با ارائه اطلاعات مفید به تیم مدیریتی یک مجموعه آن‌ها را برای تصمیم گیری در مورد مسائل مختلف راهنمایی نموده و بهترین راهنما برای طی نمودن مسیر موفقیت آن‌ها باشد.