مقدمه
برای انجام هر تحقیقی، مهمترین قسمت، بیان مسئله‌ای است که باید حل شود. «کارو ایشیکاوا» فیلسوف معروف می‌گوید: «اگر در ابتدا تعریف درستی از مسئله ارائه دهید، نصف راه را رفته‌اید.» این نقل قول کاملاً بیانگر اهمیت طرح مسئله در روش تحقیق است. در بیان مسئله در روش تحقیق ابتدا باید مشکل مورد نظر را شناسایی نمایید. پس از آن به دشواری‌هایی که هنگام حل مسئله با آن مواجه می‌شوید و شکافی که می‌خواهید با تحقیقات خود پر کنید، بپردازید.
تحقیق می‌تواند تئوری یا عملی باشد که نوع استراتژی مورد استفاده در تحقیق این مورد را تعیین می‌کند. در ادامه به تمام مواردی که شما باید در مورد طرح مسئله در روش تحقیق بدانید اشاره می‌کنیم.
طرح مسئله در روش تحقیق چیست؟
شما به بیان مسئله برای تبدیل یک مسئله کلی به مسئله‌ای با بیانی کاملاً مشخص، مختصر و هدفمند جهت انجام تحقیقات و استفاده از آن در فرایند تصمیم‌گیری نیاز دارید. طرح مسئله در روش تحقیق، پایه‌ی اصلی معرفی تحقیق است که از طریق آن خواننده می‌تواند هدف تحقیق و وسعت پروژه را دریابد. اگر در بیان مسئله به درستی عمل نکنید، نتایج نهایی تحقیق غیرقابل مدیریت خواهند بود. بسته به تحقیق شما، بیان مسئله می‌تواند فقط به چند جمله محدود گردد و یا در چندین پاراگراف بسط داده شود.
طرح مسئله در روش تحقیق و نحوه نوشتن آن
قبل از شروع سؤالات زیر را از خود بپرسید:
- چه مشکلی وجود دارد؟
- در چه زمان و مکانی این مسئله پیش آمده است؟
- چقدر هزینه‌بردار است؟
- چه منابع اطلاعاتی در دسترس است؟
- و...
مرحله 1: درک مسئله
بیان مسئله در روش تحقیق باید پیش‌زمینه‌ای روشن و مختصر از مسئله‌ی تحقیقاتی ارائه دهد. قبل از تعریف بیان مسئله در روش تحقیق، موضوعات رایج بیان مسئله را در زمینه تحقیق خود جستجو کنید. اگر در حال انجام تحقیقات عملی هستید، می‌توانید از طریق گفتگو با افرادی که در زمینه مرتبط با تحقیقات شما کار می‌کنند و همین‌طور با مطالعه و بررسی گزارشات تحقیقات قبلی، مشکلات را شناسایی کنید. در اینجا مثالی از بیان مسئله در یک پژوهش عملی برای درک بهتر شما آورده‌ایم.
- تولید یک شرکت در ماه‌های تیر و مرداد هر سال به کمترین میزان خود می‌رسد. تحقیقات اولیه توسط این شرکت نشان می‌دهد تولید پایین در ماه‌های تیر و مرداد به دلیل در دسترس نبودن مواد اولیه محلی است. تا کنون این شرکت تلاش کرده است تا با تأمین‌کننده‌های محلی جهت تأمین مواد اولیه به توافق برسد؛ اما این تلاش‌ها هنوز تأثیر قابل توجهی در سطح تولید ندارند.
در روش تحقیق تئوری با شناسایی مسئله و گسترش دانش در زمینه مورد تحقیق به درک بهتر از آن کمک می‌کنید. شما می‌توانید با روش طوفان فکری و مرور نظریه‌ها و تحقیقات قبلاً منتشر شده، مشکل خاصی را پیدا کنید. نمونه‌ای از بیان مسئله در روش تحقیق تئوری:
- بازار کار در دهه گذشته تغییر بی‌سابقه‌ای به سمت شرکت‌های بزرگ داشته است. امروزه مشاغل تمام‌وقت سخت یافت می‌شوند و افرادی که به تازگی فارغ‌التحصیل شده‌اند بیشتر در مشاغل فریلنسینگ و پروژهمحور به مدت محدود مشغول به کار می‌شوند. با وجود اینکه تحقیقات زیادی به بررسی دلایل و عواقب این تغییر می‌پردازد، اما شکاف واضحی از منظر بررسی تجربه‌ی تازه فارغ‌التحصیلان شاغل در شرکت‌های بزرگ وجود دارد.
مرحله 2: چرا مسئله مهمی است
هدف این است که به روشنی بیان کنید که چگونه و چرا مسئله تحقیق شما موضوعی مهم در حوزه انتخابی شماست و چرا به تحقیقات بیشتری نیاز دارد. با نشان دادن اهمیت مسئله‌ی مورد تحقیق مرتبط بودن تحقیق خود را نشان می‌دهید. با این حال این به این معنا نیست که شما در نهایت چیزی خارق‌العاده کشف خواهید کرد. در مثال تحقیق عملی که ذکر شد:
- تولید کم در ماه‌های تیر و مرداد بر سرمایه شرکت از طریق بازاریابی تأثیر منفی می‌گذارد و در نتیجه نگرانی بزرگی برای مدیران و سهامداران شرکت ایجاد می‌کند. کاهش نقدینگی در ماه‌های تیر و مرداد مانع فراهم کردن بودجه کافی برای تبلیغات می‌شود. پرداختن به این مشکل مزایای عملی برای شرکت خواهد داشت و همچنین به یافتن دلایل ایجاد اختلال در تأمین مواد اولیه کمک می‌کند.
و در مثال تحقیق تئوری:
- اشکال جدید مشاغل از جمله فریلنسینگ، پروژهمحور و توافق‌نامه‌های کاری صفرساعته هم می‌توانند به عنوان آخرین گزینه به ناچار انتخاب شوند و یا یک انتخاب عالی و منعطف باشند. برای کشف دلایل ترجیح تازه فارغ‌التحصیلان به این نوع اشتغال در شرکت‌های بزرگ انجام تحقیقات جامع کیفی ضروری است. علاوه بر مورد ذکر شده این تحقیقات در رابطه با بی‌ثباتی و انعطاف‌پذیری در اشکال مدرن اشتغال به شکل‌گیری سیاست‌های آینده‌ی شرکت‌های بزرگ نیز کمک خواهد کرد.
مرحله 3: تعیین اهداف
آخرین مرحله در طرح مسئله در روش تحقیق، ارائه چارچوبی برای چگونگی حل مسئله است. یک بیان مسئله خوب، راه حل دقیق و مستقیم برای حل مسئله را ارائه نمی‌دهد؛ بلکه بیشتر بر روی چگونگی درک یک مسئله به طور مؤثر تمرکز دارد. هدف از یک مطالعه تحقیقاتی، هدف نهایی یا هدف کلی آن است.
در مثال تحقیق عملی:
- هدف این پروژه، شناسایی دلایل اختلال در تأمین مواد اولیه است که منجر به کاهش تولید شرکت در ماه‌های تیر و مرداد شده است. این امر با انجام مصاحبه با تأمین‌کنندگان صورت می‌گیرد تا دلیل غیرقابل پیش‌بینی بودن تأمین مواد اولیه در این دو ماه پیدا شود و هر آنچه برای اطمینان از تأمین منظم مواد اولیه باید انجام داد ارائه شود. آزمایش‌های عملی نیز برای مشاهده اثربخشی راه حل پیشنهادی انجام خواهد شد.
در مثال تحقیق تئوری:
- هدف از این مطالعه درک و کشف تجربیات فارغ‌التحصیلان تازه وارد در اقتصاد مدرن است. نمونه جامعه مورد تحقیق از طریق روشهای تحقیق کیفی در این مطالعه شرکت خواهند کرد. انتظار می‌رود این پژوهش درک عمیق‌تری نسبت به انگیزه‌های این فارغ‌التحصیلان تازه‌کار که فریلنس و مبتنی بر قرارداد کار می‌کنند ارائه دهد. داده‌های جمع آوری شده از این تحقیق همراه با داده‌های دیگر موجود در این زمینه در نرم افزار آماری تجزیه و تحلیل خواهند شد.
نتیجه گیری و جمع بندی
به طور کلی بیان مسئله در روش تحقیق، توصیف یک مسئله موجود است که باید به آن پرداخته شود. بیان مسئله، نقطه کانونی هر تحقیق و پلی بین تاریخچه‌ی تحقیق و روش تحقیق است. بیان مسئله اغلب دارای سه عنصر است. خود مسئله، روش حل مسئله و اهداف آن. بیان مسئله در روش تحقیق بسیار مهم است؛ زیرا به شناسایی روشن اهداف تحقیق و ترسیم دامنه آن کمک می‌کند. همچنین در فعالیت‌ها و تصمیمات افرادی که در ارتباط با این پژوهش هستند، کمک به‌سزایی می‌کند.