درمان درد آرتروز و سیاتیک

ممکن است در حال فعالیت و جابجایی مبلمان منزل یا حالت نشسته پشت میز اداره دردی ناگهانی در ناحیه کمر و پاها پدیدار شود؛ یک درد سریع و سوزناک که در کمر، باسن­ و پایین به سمت پشت پا انتشار بیابد . به احتمال زیاد، مقصر احتمالی این اتفاق، عصب سیاتیک ­باشد و در اثر تحت فشار قرار گرفتن آن چنین دردی بوجود آمده باشد. اما این احتمال وجود دارد که بیماری آرتروز نیز باعث به وجود آمدن این درد شده باید. اگر  به دنبال تفاوت­های بین آرتروز و سیاتیک هستید، باید بدانید که این مشکلات، با وجود هم­پوشانی در بعضی علائم، خیلی هم شبیه به هم نیستند.     

تفاوت آرتروز و سیاتیک

آرتروز، به صورت کوتاه، به التهاب یک یا چند مفصل گفته می­شود. دو نوع کلی از این بیماری وجود دارد که عبارتند از: نوع"ساییدگی و پارگی" (که با نام استئوآرتریت شناخته می­شود)، نوع التهابی که شامل روماتیسم مفصلی، اسپوندیلوآرتریت محوری، و آرتریت پسوریاتیک میباشد، این نوع از آرتروز هنگامی اتفاق می­افتد که در آن، سیستم ایمنی شخص به خود حمله­ور شده و باعث التهاب مفصل می­شود.  

با این حال، سیاتیک هنگامی اتفاق می­افتد که یک عامل، عصب سیاتیک را اذیت یا به آن فشار وارد کند. یکی از متداول­ترین دلایل سیاتیک، بیرون­زدگی دیسک (فتق دیسک) می­باشد، اما آرتروز نیز در بعضی مواقع می­تواند باعث به وجود آمدن این مشکل شود.

سیاتیک به درد شدیدی گفته می­شود که از عصب سیاتیک (که در کمر، درون باسن، ران و پا وجود دارد)، شروع می­شود. درد آرتروز، از سویی دیگر، باعث می­شود که شما در مفصل­های خود درد و سفتی احساس کنید. این مورد همچنین، به کمر و پایین­تنه شما منتهی نمی­شود. بنابراین اگر درد و سفتی را در نقاط دیگری از بدن خود (مانند گردن، شانه­ها، قفسه سینه یا دستان) احساس می­کنید، ممکن است لازم باشد تا توجه بیشتری به آن داشته باشید.

علائم آرتروز و سیاتیک

آرتروز و سیاتیک هر دو می­توانند خود را به صورت کمردرد نشان دهند، اما علائم متفاوتی دارند. تشخیص هرکدام از این بیماری‌ها با توجه به نوع علائمی که بیمار تجربه میکند ممکن می‌شود.

نوع درد تجربه شده توسط بیمار می­تواند سرنخی از وضعیتی که با آن سر و کار دارد، را به پزشک انتقال بدهد. درد آرتروز همراه با تیرکشیدن نیست و باعث می­شود تا فرد احساسی شبیه گرفتگی داشته باشد. درد عصب سیاتیک معمولاً ناگهانی و به صورت ضربه­ای می­باشد.

علائم آرتروز

درد ناشی از آرتروز احتمالاً بر اساس نوع آن، متفاوت خواهد بود. بعضی از علائم به اشتراک گذاشته شده در آرتروز التهابی عبارتند از:

• درد مفصل، سفتی، و ورم­کردگی که در دو سمت از بدن احساس می­شود.
• مفصل­هایی که به طور واضح ورم کرده­اند و در هنگم لمس کردن، گرم هستند.
• درد مفصل که بعد از عدم فعالیت، بیشتر می­شود.
• کوفتگی و کمبود انرژی
• بی­حالی

علائم بخصوص برای بیماریهای روماتسیم مفصلی، آرتریت پسوریاتیک، روماتیسم ستون فقرات و نقرس در زیر آمده است.

علائم استئوآرتریت عبارتند از:

• درد مفصل، سفتی، و ورم­کردگی که در یک سمت از بدن احساس می­شود.
• درد مفصلی که بعد از استفاده از آن­ها، بدتر می­شود.
• خارهای استخوانی
• کاهش انعطاف­پذیری
• احساس رَنده شدن ناشی از ساییدگی استخوان­ها بر روی یکدیگر

علائم سیاتیک

علائم سیاتیک عبارتند از:

• درد ناگهانی و سوزناک که از قسمت پایین ستون فقرات تا درون باسن­ها و گسترش درد در پشت پا. معمولاً فقط در یک سمت بدن اتفاق می­افتد.
• دردی که نسبت به کمر، بیشتر در قسمت انتهایی پای شما احساس می­شود.
• دردی که هنگام سرفه یا عطسه شما، بدتر می­شود.
• دردی که با گذشت روز، بدتر می­شود.
• بی­حسی، حس گزگز، یا ضعف ماهیچه در پای آسیب­دیده
• ایجاد مشکل در کنترل روده­ها یا مثانه (در صورت بروز این مورد، باید سریعا به دنبال مراقبت­های پزشکی فوری بود).

آیا آرتروز منجر به ایجاد سیاتیک خواهد شد - یا برعکس؟

در بعضی مواقع، آرتروز می­تواند منجر به ایجاد سیاتیک شود. این مورد زمانی اتفاق می­افتد که در آن، برای مثال، فرد از استئوآرتریت در ستون فقرات خود رنج می‌برد و غضروف موجود در آن ناحیه به مرور زمان فرسوده می‌شود. در صورت بروز این اتفاق، عصب سیاتیک می­تواند اذیت شود. بسیاری از بزرگسالان با سنین بالاتر، که با مشکل استئوآرتریت دست و پنجه نرم می­کنند، ممکن است دچار خارهای استخوانی (به صورت تکه­های کوچک و لبه­های دندانه­دار) شوند که می­تواند به عصب سیاتیک فشار وارد کند.

چگونگی جلوگیری از درد سیاتیک

به عقیده پزشکان افرادی که از درد سیاتیک رنج می­برند، معمولاً دارای اعضایی در خانواده خود با مشکلات مشابه هستند. آمدن یک شخص به کلینیک و اعتراض نسبت به کمردرد یا علائم پا، که مثلاً پدر، مادر یا عموی من این مشکل را داشته است، موردی غیرعادی نیست.

بدون توجه به سابقه خانوادگی، پزشکان، موارد زیر را برای کاهش شانس ابتلای افراد به سیاتیک یا درد مشابه با سیاتیک، توصیه می­کند:

• حفظ کردن وزن مناسب بدنی
• حفظ کردن ماهیچه­های اصلی شکمی. این مورد از کمر افراد نیز، در برابر فشار، محافظت می­کند.
• حفط کردن تعادل. این مورد منجر به کاهش فشار در کمر خواهد شد.

بر اساس تحقیقات، نیکوتین منجر به کاهش جریان خون به سمت ستون فقرات می­شود، که باعث اذیت شدن عصب­ها و افزایش درد عصبی می­گردد. بنابراین، با ترک سیگار ، احتمال ابتلای افراد به کمردرد و درد سیاتیک کاهش پیدا خواهد کرد.

چگونگی درمان درد سیاتیک

روش­های معمول درمان سیاتیک، عبارتند از:

• درمان فیزیکی و ورزش کردن. بر اساس توصیه پزشک شما باید انجام شود.
• تزریقات استروئید
• عمل جراحی. یکی از فرآیندهای متداول (بدون داشتن مشکلات دیگر در ستون فقرات)، فرآیند دیسککتومی می­باشد. در این فرآیند، برش کوچکی داده می­شود تا دیسک بیرون­زده (که باعث ایجاد درد در هنگام فشار بر روی ریشه عصبی می­شود)، برداشته شود. بیشتر بیماران در همان روز عمل جراحی که البته باید توسط بهترین جراح مغز و اعصاب صورت پذیرد، به خانه فرستاده می­شوند. البته برای بیشتر افراد عمل جراحی امری ضروری نیست.

آیا از آرتروز گردن می­توان جلوگیری کرد؟

سن، سابقه خانوادگی، و جنسیت افراد، همه می­توانند در گسترش آرتروز گردن و یا فتق دیسک گردن مشارکت داشته باشند. با این­که این فاکتورها خارج از کنترل شخص می­باشد، اما موارد بخصوصی وجود دارد که می­توان انجام داد و از فشار وارده بر روی مهره کاهید. فشار کم شده ممکن است درد آرتروز گردن یا دیگر علائم آن را کاهش دهد و شخص را از مراجعه به پزشک متخصص و جراح دیسک گردن بی نیاز کند..

برای کاهش ریسک ایجاد این علائم:

داشتن وزن سالم ایده‌آل. داشتن اضافه وزن می­تواند فشار ناخواسته­ای را بر روی مفصل اضافه کند.

انجام دادن ورزش­های سبک. انجام حرکات کششی، یوگا، و شنا کردن همه می­توانند فشار وارد شده بر کمر را کاهش دهند.

با احتیاط حرکت کنید. هنگام بلند کردن اجسام سنگین از زانوها به جای کمر برای بلند کردن آن جسم استفاده کنید.

درمان آرتروز

داروهای بدون نسخه

داروهای بدون نسخه، معمولاً در رده­­های اول درمانی برای آرتروز کمر می­باشند. استامینوفن (Tylenol) و داروهای غیراستروئیدی ضدالتهابی (NSAID) (مانند ایبوپروفن و ناپروکسِن)، می­توانند به کاهش موقت درد و التهاب در مفصل­ها کمک کنند.

مسکن­های درد موضعی به داروهایی گفته می­شود که می­توان آن­ها را از طریق پوست، به طور مستقیم بر روی مفصل­های آسیب­دیده اعمال کرد. میتوان از کرم­ها، ژل­ها، و اسپری­هایی که درد را به طور موقتی کاهش می­دهند استفاده کرد.

داروهای با نسخه ­ها

هنگامی که داروهای بدون نسخه برای کاهش درد ناشی از آرتروز کمر کافی نباشد، پزشک متخصص  ممکن است داروهای قوی­تری را تجویز کند. بعضی از داروهای غیراستروئیدی ضدالتهابی، مانند دیکلوفناک، فقط با داشتن نسخه، در دسترس می­باشند و می­توانند به کاهش درد و التهاب کمک کنند.

داروهای ضدالتهابی استروئیدی، در صورت داشتن آرتروز التهابی، تجویز خواهند شد. این داروها ممکن است به صورت خوراکی مصرف شوند، یا به صورت تزریقی استفاده گردند.

کورتیکواستروئیدهای تزریق شده، به هورمون­های قدرتمند ضدالتهابی گفته می­شود. این تزریقات منجر به کاهش التهاب در مفاصل شده و ممکن است با یک بی­حس­کننده، برای کاهش بیشتر درد، ترکیب شود. تزریقات مداوم کورتیزون می­تواند برای بافت­های اطراف مفاصل خطرناک باشد و فقط به صورت چند بار در سال تجویز می­شود.

مسکن­های مخدر خفیف ممکن است برای تسکین درد تجویز شوند. با توجه به پتانسیل آن­ها برای ایجاد اعتیاد، این داروها در دوره­های کوتاه­مدت استفاده می­شوند و معمولاً برای استفاده طولانی­مدت تجویز نمی­شوند.

اگر کمردرد توسط یک علت التهابی یا بیماری خودایمنی به وجود آید، درمان سرکوب­کننده سیستم ایمنی باید انجام پذیرد که می­تواند شامل داروهای ضد روماتیسمی اصلاح کننده بیماری یا عوامل بیولوژیک باشد.

RFA  و عمل جراحی برای درمان آرتروز

بسامد رادیویی فرساینده یا RFA به فرآیندی گفته می­شود که از حرارت (ناشی از موج­های فرکانس رادیویی) برای سوزاندن فیبرهای عصبی که سیگنال­های درد را با خود حمل می­کنند، استفاده می­شود و به قطع یا کاهش درد کمک می­کند. این فرآیند ساده است، و بیشتر بیماران فورا بعد از انجام عمل جراحی، قادر به راه رفتن خواهند بود.

با اینکه ممکن است دو تا سه هفته بعد از انجام فرآیند، درد شما تسکین پیدا کند، بسیاری از بیماران گزارش آسودگی تا یک یا دو سال را داده­اند. جدیدترین تحقیقات نشان می­دهد که فرسایش بسامد رادیویی برای درمان بسیاری از بیماران آرتروزی مؤثر می­باشد.

عمل جراحی، آخرین راه برای درمان آرتروز ستون فقرات می­باشد.این مورد هنگامی توسط جراح دیسک کمر تجویز می­شود که درمان­های دیگر باعث کاهش درد نشوند. نوع فرآیند جراحی دیسک کمر نیز به نقطه آسیب­دیده از ناحیه کمر و نوع آرتروز کمر بستگی دارد. پیشنهاد میشود برای آشنایی با انواع جراحی‌های دیسک کمر، مقاله مربوط به جراح دیسک کمر را در سایت دکتر مرادی جراح مغز و اعصاب تهران مطالعه کنید

با توجه به فرآیند انجام شده، عمل جراحی می­تواند به کاهش فشار بر روی ستون فقرات، و کاهش فشار بر روی ریشه ­های عصبی (که در اثر التهاب به وجود آمده است)، کمک کند. عمل جراحی همچنین برای ثابت نگه داشتن ستون فقرات (همجوشی ستون فقرات)، با هدف کاهش درد و افزایش حرکت، استفاده می­شود.