فرش‌های دستبافت فرش‌های حساس و ارزشمندی هستند که نگهداری و انبار کردن آن‌ها مهم است. مغازه‌های فروش فرش دستباف، کارخانه ها، بافندگان، منزل‌ها و... فرش‌ها را به روشهای خاصی نگهداری می‌کنند تا فرش‌ها هیچ آسیبی نبینند. برای نگهداری صحیح فرش‌های دستبافت باید نکاتی را رعایت کنید از جمله:
۱- دور نگه داشتن فرش‌ها از نور خورشید
فرش‌های دستبافت نسبت به نور خورشید بسیار حساس هستند و از خود واکنش نشان می‌دهند معمولا قرار گرفتن فرش‌های دستبافت در مقابل نور خورشید، موجب رنگ پریدگی، درهم شدن رنگ ها، ساییدگی و زبر شدن سطح فرش و... می‌شود.
۲- قرار ندادن آن‌ها در فضا‌های مرطوب
فرش‌های دستبافت به دلیل این که تمامی مراحل بافت و رنگ رزی تار و پود آن‌ها طبیعی است و هیچ گونه دستگاهی در عملیات آن دخالتی ندارد با خیس شدن و نم دار شدن فرش دچار پوسیدگی می‌شود و آسیب می‌بیند بنابرین برای انبار کردن فرش حتما باید آن را در یک محیط خشک و بدون نم و رطوبت نگهداری کنید.
۳- هوا دادن فرش
حتما فرش‌های دپو شده در انبار را باید در طی سال چند مرتبه بیرون اورده و در معرض هوا قرار داد.
۴- جلوگیری از بید زدگی
به دلیل وجود بیدزدگی بهتر است در بین فرش نفتالین قرار دهید.
۵- ارتفاع از سطح زمین
بهتر است فرش‌های داخل انبار را به دلیل بارندگی، سیلاب و دوری از حشرات از سطح زمین بالاتر گذاشته به طور مثال بر روی میز یا پایه‌های چوبی یا فلزی.
۶- تهویه هوا
سعی کنید انباری که برای نگهداری فرش‌ها انتخاب می‌کنید تهویه هوا داشته باشد و هوا در آن جا در گردش باشد. جریان داشتن هوا در انبار باعث می‌شود که هوا همیشه تازه باشد و فرش بوی بدی ندهد.
۷- قرار ندادن وسایل سنگین روی فرش
اگر فرش دستباف را در منزل پهن می‌کنید بر روی آن وسیله‌های سنگین مانند کمد و میز و... قرار ندهید به دلیل این که فرش دچار کیسی می‌شود. همچنین اگر فرش را در انبار می خواهید نگهداری کنید بر روی فرش وسیله‌ای را قرار ندهید زیرا قرار دادن فرش اجسام بر روی فرش‌های لول شده باعث شکستگی فرش می‌شود.
۸- جلوگیری از رنگدهی
برای قرار دادن فرش در کیسه ی پارچه‌ای حتما از یک کاور سفید استفاده کنید و سعی کنید که کاور رنگی نباشد به دلیل این که ممکن است در صورت ایجاد گرما فرش و کاور دچار رنگ پس دادن شوند و رنگ‌ها با یک دیگر ترکیب شوند.
۹- عدم آویزان کردن فرش
برای انبار کردن فرش‌ها هیچ وقت فرش‌ها را به صورت آویزان قرار ندهید، آویزان کردن فرش‌ها باعث آسیب دیدن فرش می‌شود و فرش به خاطر نیروی جاذبه کیفیت خود را از دست می‌دهد
۱۰- سم زدایی محل نگهداری
سعی کنید قبل از این که فرش را درون انبار قرار دهید ابتدا داخل انبار را سم زدایی کنید یا گوشه و کناره‌های انبار را حشره کش بزنید تا از ایجاد حشره‌های احتمالی جلوگیری کنید.
۱۱- استفاده از رطوبت سنج و دما سنج
یکی از اقداماتی که می‌توانید برای حفظ بهتر فرش‌ها انجام دهید قرار دادن رطوبت سنج و دما سنج در انبار می‌باشد. با وجود دما سنج و رطوبت سنج می‌توانید به حفظ کیفیت و زیبایی فرش‌ها کمک کنید و از ایجاد نم و رطوبت و بید زدگی و... جلوگیری کنید.
جهت شستشوی انواع فرش از قالیشویی معتبر خدمات بگیرید.
بهترین روش انبار کردن فرش چیست
فرش‌های دستبافت نسبت به رنگ و جنس و نوع انواع متفاوتی دارند و هر کدام از آن‌ها نسبت به جنس و نوع خود برای نگهداری نکات خاصی باید رعایت شود معمولا تمامی فرش‌های دستبافت حساس هستند. اگر تصمیم به جمع کردن فرش‌های دستبافت خود گرفته اید ابتدا باید نکاتی را رعایت کنید و طبق مراحل زیر پیش بروید.
۱- ابتدا فرش دستباف را کاملا جارو برقی بکشید تا تمامی‌گرد و خاک و زباله‌ها از سطح فرش برداشته شود. اگر فرش را قبل از جمع آوری جارو برقی نکشید ممکن است بر روی فرش مواد غذایی ریخته شده باشد و با لول کردن در بین فرش مورچه و حشرات جمع شود و به الیاف فرش آسیب بزند.
۲- پس از جارو برقی کشیدن ابتدا ریشه‌های فرش و گره‌های پشت فرش را چک کنید و از سالم بودن آن‌ها مطمئن شوید زیرا ممکن است هنگام لول کردن گره‌های فرش کش بیایند و پاره شوند.
۳- سطح فرش را چک کنید و اگر لکه‌های مواد غذایی و مایعاتی مانند چای، نوشابه، قهوه، شیر و... بر سطح فرش وجود دارد اقدام به پاک کردن لکه‌ها کنید. برای پاک کردن لکه‌های فرش‌های دستبافت روش مطمئنی را امتحان کنید زیرا الیاف فرش‌های دستبافت حساس هستند و ممکن است واکنشی از خود نشان دهد. می‌توانید از محلول‌های خانگی و یا شیمیایی استفاده کنید.
۴- پس از پاک کردن لکه‌ها ابتدا از خشک شدن کامل فرش مطمئن شوید. خیس بودن و نم داشتن فرش باعث پوسیدگی و یا ایجاد کپک در فرش می‌شود بنابرین حتما اقدام به خشک کردن فرش پس از پاک کردن لکه‌ها کنید.
۵- سپس به روش درست و اصولی فرش را لول کنید. برای لول کردن فرش هرگز فشار زیادی به فرش وارد نکنید. سعی کنید فرش را یک دست و در یک راستا لول کنید تا فرش آسیبی نبیند.
۶- پس از لول کردن فرش را در یک کیسه مناسب قرار دهید و انتها و ابتدای کیسه را ببندید ولی مقداری فضای باز برای ورود و خروج هوا قرار دهید.
۷- زمانی که فرش را در کیسه مناسب قرار دادید، محیطی که قرار است فرش را در آن جا انبار کنید را به خوبی چک کنید و خشک بودن مکان مورد مطمئن شوید. نم دار بودن محیط باعث آسیب دیدن فرش می‌شود.
۸- زمانی که فرش را در انبار قرار می‌دهید حتما هر چند وقت یک بار فرش و محیط را چک کنید و از سلامت بودن فرش مطمئن شوید.
از چه کیسه هایی برای انبار کردن فرش استفاده کنیم
برای انبار کردن فرش‌های دستبافت نمی‌توان فرش را بدون هیچ پوششی درون انبار قرار داد. برای بسته بندی کردن فرش‌های دستباف مانند روش زیر پیش بروید.
۱-ابتدا پس از لوله کردن فرش حتما با یک طناب یا بند فرش را گره بزنید تا زمانی که فرش را می خواهید درون کیسه قرار دهید باز نشود.
۲- پس از گره زدن فرش باید یک کیسه به اندازه‌ای درست و مطابق متراژ فرش انتخاب کنید. کوچک بودن کیسه باعث وارد شدن فشار به فرش می‌شود و الیاف فرش ممکن است شکسته شوند.
۳- برای بسته بندی کردن فرش‌های دستبافت به نوع کیسه احتیاج دارید. ابتدا یک کیسه ی پارچه نیاز دارید تا فرش را درون کیسه ی پارچه‌ای قرار دهید. پس از قرار فرش در کیسه ی پارچه‌ای سر و ته کیسه را کاملا ببندید و سپس فرش را درون کیسه ی پلاستیکی قرار دهید ولی سر آن را گره نزنید.
۴- قرار دادن فرش دستباف درون کیسه ی پارچه‌ای به این دلیل توصیه می‌شود که هوا می‌تواند به راحتی از بین الیاف پارچه عبور کند تا فرش به راحتی هوا بخورد. همچنین قرار دادن فرش درون کیسه ی پلاستیکی نیز برای زمانی توصیه می‌شود که به طور ناگهانی کف انبار خیس شد یا دچار نم زدگی شد فرش آسیبی نبیند.
فرش‌های دستبافت را در چه هوایی نگهداری کنیم
فرش‌های دستبافت نسبت به هوای خیلی سرد و خیلی گرم حساس هستند و باید محیطی با دمای معتدل را برای نگهداری فرش‌های دستبافت ایجاد کرد. گرم بودن زیاد محیط، باعث می‌شود که الیاف فرش گرم شود و دچار رنگ پس دادن شود و طرح و نقش فرش دچار تغییراتی می‌شود و سرد بودن زیاد محیط باعث خشک شدن کامل الیاف فرش می‌شود و زمانی که فرش پهن شود ممکن است فرش دچار شکستگی شود به همین دلیل توصیه می‌شود که همیشه مکان یا انباری که فرش را در آن نگه می دارید را چک کنید تا فرش دچار صدمه‌ای نشود. دقت کنید تهویه مناسب وجود داشته باشد. اگر هوای داخل انبار عوض نشود برای فرش ممکن است اتفاقاتی زیر رخ دهد:
۱- بوی بد گرفتن
فرش‌های دستبافت و ابریشمی به دلیل این که از الیاف طبیعی ساخته شده اگر در یک هوای ثابت قرار بگیرد از خود بوی بدی ایجاد می‌کند به همین دلیل توصیه می‌شود هوای انبار همیشه در گردش باشد.
۲- ایجاد کپک و بید زدگی
یکی دیگر از اتفاقاتی که ممکن است برای فرش ایجاد شود ایجاد کپک در بین الیاف و یا ایجاد بید در بین فرش است. کپک زدگی و بید زدگی فرش‌های دستبافت در هوای گرم ایجاد می‌شود.
۳- عرق کردن کیسه نگه دارنده
اگر هوای داخل انبار گرم باشد کیسه‌ای که فرش را در آن قرار می‌دهیم ممکن است بر اثر گرما عرق کند و باعث خیس شدن فرش شود. خیس شدن فرش‌های دستبافت باعث آسیب دیدن سطح فرش می‌شود و زیبایی و طرح و نقش فرش را از بین می‌برد.
چطور فرش را لول کنیم
برای لول کردن فرش ابتدا ریشه‌های فرش را داخل فرش تا کنید سپس به آرامی شروع به لول کردن فرش کنید. برای لول کردن فرش فشار زیادی به آن وارد نکنید. فرش را به آرامی و بر روی یک خط صاف لول کنید. سعی کنید برای لول کردن فرش از یک فرد دیگری کمک بگیرید تا بتوانید فرش را به درستی لول کنید. اگر دیدید که فرش را به خوبی لول نکرده اید فرش را دوباره باز کنید و دوباره شروع به لول کردن فرش کنید.
آیا فرش را قبل از لول کردن بشوریم؟
اگر فرش شما زیاد آلوده است و لکه‌های سختی بر روی آن قرار دارد و نمی‌توانید فرش را به خوبی تمیز کنید می‌توانید اقدام به شستشوی فرش کنید. شستشوی فرش‌های دستبافت باید طبق اصول و روشهای خاصی انجام شود تا فرش دچار آسیبی نشود. برای شستشو فرش‌های دستبافت حتما از یک فرد متخصص کمک بگیرید تا فرش به خوبی تمیز و براق شود. همچنین می‌توانید به مراکز قالیشویی معتبر برای شستشوی فرش‌ها مراجعه کنید تا فرش زیر نظر متخصصین شسته شود.
فرش‌های دستبافت در قالیشویی با دستگاه‌های پیشرفته و مکانیزه انجام می‌شود و برای شستشوی فرش‌ها از هیچ مواد شیمیایی استفاده نمی‌شود. فرش‌های دستبافت در قالیشویی با شوینده‌های دست ساز و ملایم شسته می‌شود و برای خشک کردن آن‌ها از دستگاه‌های مخصوصی استفاده می‌کنند. خشک کردن فرش دستباف بسیار مهم است. زیرا اگر فرش‌ها به خوبی خشک نشوند دچار پوسیدگی می شوند.
رفوی فرش‌های دستبافت در مرکز‌های قالیشویی زیر نظر متخصصین انجام می‌شود و فرش مانند روز اول خود می‌شود.