طراحی لباس ارگونومیک اقدامی است که به منظور افزایش بهره‌وری متکی بر توجه به سلامتی، ایمنی و رفاه انسان‌ها در محیط کار صورت می‌پذیرد. با لحاظ کردن ارگونومی در طراحی لباس مشاغل، می‌توان رضایت مندی را بالا برد و بازدهی شاغلین را در محیط کار افزایش داد. به عبارتی، استفاده از دانش ارگونومی‌برای طراحی لباس زنانه و مردانه کمک میکند تا لباس علاوه بر ایجاد راحتی، از فرد در مقابل خطرات محیطی محافظت کند و منجر به افزایش راندمان کاری افراد خواهد شد. بنابراین سازمان‌ها موظف خواهند بود تا اقدام به خرید لباس زنانه و مردانه کنند که بتواند از پرسنل آنها به خوبی در برابر خطرات احتمالی در محل کار محافظت کند.
در ادامه به بررسی برخی ویژگی‌های خاص لباس‌های ارگونومیکی محیط کاری و نحوه طراحی آنها خواهیم پرداخت.
لباس ارگونومیک کارمندان بیمارستان
هدف از طراحی لباس ویژه کارمندان بیمارستان این است که در فضای کاری بیمارستان، اثرگذاری مثبت بر فرد بیمار و بهبود وضعیت روحیه بیمار است. به طور کلی افراد بیماری که در بیمارستان بستری هستند علاوه بر رسیدگی جهت بهبود وضعیت جسمانی خود، نیازمند کنترل شرایط روحی نیز هستند. بنابراین، افرادی نظیر پرستاران که دائما با بیماران در تماس هستند می‌توانند از لباس خاص کار خود و در اصطلاح لباس ارگونومیک خود، جهت کاهش استرس فضا استفاده کنند.
دلیل این امر آن است که لباس ویژه پرستاران و نیز سایر کارمندان بیمارستان به جهت نوع رنگ بندی و چیدمان مطلوب آن، اثرگذاری مستقیمی‌بر روح و جسم بیمار می گذارد. قابل توضیح است که این نکته در کتاب‌های معتبر روان‌شناسی نیز به صراحت بیان شده است و تأکید شده که رنگ‌ها عالم بزرگی دارند و هر کدام از آنها به طبع سرد بودن یا گرم بودن آن اثرگذاری متفاوت اعم از مثبت و منفی بر روحیه افراد و در نهایت بر جسم افراد خواهند داشت.
در ادامه در خصوص نکات قابل توجه در طراحی لباس ارگونومیک کارمندان بیمارستان مانند طراحی لباس ارگونومیک زایشگاه بیشتر توضیح داده خواهد شد.
نوع طراحی لباس
قطعا نحوه و نوع طراحی لباس ارگونومیک کارمندان بیمارستان بسیار اهمیت دارد. برای مثال بیشتر کارمندان بیمارستان لازم دارند که لباس کار آنها حتما دارای جیب باشد. جیب داشتن لباس کارکنان بیمارستان به آنها کمک میکند تا ابزار ضروری کار خود را درون آن قرار دهند و در مواقع لزوم از آن به راحتی استفاده کنند. لازم به توضیح است که جیب لباس کارمندان بیمارستان که در خصوص آن صحبت نیز شد، نباید بسیار تنگ باشد تا ضمن آنکه افراد بتوانند به راحتی تحرک کنند، به آسانی و سریع به ابزار خود دسترسی داشته باشند.
در طراحی لباس ارگونومیک کارکنان بیمارستان نباید به هیچ وجه طراحی‌های لوکس و بسیار چشمگیر استفاده شود، چرا که منجر به حواس پرتی خود شخص و نیز تأثیرات منفی بر بیماران خواهد شد.
علاوه بر نکات مطروحه بالا، در طراحی لباس ارگونومیک کارمندان بیمارستان باید لباس اندازه و متناسب با سایز کارمندان باشد تا حدی که زیورآلات آنها کاملا پوشیده شود. در اینصورت است که اگر چنانچه فرد در معرض هر گونه آلودگی ناشی از محیط قرار بگیرد، وی به احتمال زیاد محفوظ خواهد ماند.
جنس لباس
جنس پارچه در طراحی لباس ارگونومیک کارمندان بیمارستان پارامتر دیگری است که لازم است به آن حتما توجه شود تا از بروز بیماری‌های پوستی جلوگیری شود. برای نمونه، نباید در این شغل جنس لباس‌های کارمندان بسیار کلفت باشد و به طبع آن منجر به تشدید بوی نامطبوع از افراد کارمند در شبانه روز شود. بلکه بهتر است جنس لباس این افراد به گونه‌ای انتخاب شود که در تابستان خنک باشد و در زمستان نیز گرمای لازم را داشته باشد. همچنین، باید جنس لباس کارکنان لطیف باشد تا بتواند مقاومت خوبی در طی سال‌های خدمت افراد داشته باشد.
نقش رنگ‌ها در لباس
بی‌شک همانطور که قبلا نیز گفته شد، رنگ لباس کارکنان بیمارستان بر روحیه افراد بیمار اثرگذار است. بنابراین در رنگ و مد در طراحی لباس ارگونومیک ویژه محل کار بسیار مورد توجه قرار می گیرد. برای مثال، آبی در جایگاه یک رنگ سرد، منجر می‌شود تا فشارهای محیطی و گرمای محیط گرفته شود، در نتیجه افراد احساس آرامش کنند. بنابراین بر این اساس است که معمولا از رنگ آبی برای کادر درمانی اتاق عمل و مسئولان بیهوشی استفاده می‌شود.
لازم به ذکر است که از رنگ آبی برای اتاق بیمارانی که از بیماری پوستی رنج می‌برند نیز معمولا استفاده می‌شود. از نمونه‌های دیگر می‌توان به رنگ سبز اشاره کرد. رنگ سبز حاکی از سلامتی و پیروزی است و بسیار آرام بخش است، از این رو رنگ لباس اعضای تیم جراحی معمولا به رنگ سبز است. قابل ذکر است که این رنگ برای کنترل فشار خون، بیماری‌های قلبی بسیار کمک کننده است.
لباس ارگونومیک آتش نشانی
حساسیت شغل آتش نشان‌ها باعث شده تا طراحی لباس ویژه آتش نشان‌ها در این شغل اهمیت بالایی پیدا کند. پارامترهایی که در طراحی لباس ارگونومیک این شغل باید مدنظر قرار بگیرد عبارت است از:
- چند لایه بودن جنس لباس:
1) باید جنس لباس الیاف نسوز باشد تا در مقابله با آتش و حرارت زیاد مقاومت کند و آتش نگیرد.
2) باید از گورتکس نیز در آن استفاده شود تا به جریان یافتن هوا به داخل لباس کمک کند و حداقل تعریق را برای آتش نشان‌ها فراهم کند.
- جنس پارچه لباس باید به گونه‌ای باشد که در برابر اجسام تیز و برنده از خود مقاومت نشان دهد و جانِ آتش نشان را به خطر نیاندازد.
- لازم است حتما در برخی از یونیفرم‌ها از پارچه شب نما استفاده شود تا در هنگام شب، کارمندان آتش نشانی قابل رؤیت باشند.
- حتما باید به اینکه توجه شود که در قسمت بیرونی لباس‌های آتش نشانی باید جیب‌های بزرگ طراحی شود تا به راحتی آتش نشان‌ها بتوانند ابزارهای بزرگ مورد نیاز و ضروری خود نظیر بی سیم را در درون آن قرار دهند.
- حتی الامکان سعی شود وزن لباس آتش نشان‌ها پایین آورده شود.