امروزه در علوم مختلف، اهمیت مقالات مروری در حال افزایش است. وقتی دانشمندان و محققان می‌خواهند دانش خود را به‌روز کنند و یا راهنمایی برای یک موضوع ایجاد کنند، از مرور کردن یافته‌های علمی دیگران به عنوان نقطه شروع استفاده می‌کنند. بنابراین لازم است تا پژوهشگران علوم مختلف، روش نوشتن مقالات مروری را به خوبی بدانند.
مقاله مروری چیست؟
قبل از اینکه به توضیح روش نوشتن مقاله مروری بپردازیم لازم است بدانیم که مقاله‌ی مروری به صورت «خلاصه وضعیت درک فعلی از یک موضوع مشخص» نیز تعریف می‌شود. برای آشنایی با نحوه نوشتن مقاله مروری باید بدانید که یک مقاله مروری، به جای گزارش دادن حقایق یا تجزیه و تحلیل‌های جدید، مطالعات قبلی منتشر شده را بررسی و خلاصه می‌کند. گاهی اوقات به این نوع مقالات، مرور ادبیات نیز گفته می‌شود. مجلات و نشریات دانشگاهی که مقالات مروری را منتشر می‌کنند به عنوان مجلات مروری شناخته می‌شوند. ارزش یک مرور ادبیات با آنچه در گذشته انجام شده است، آنچه یافته شده و نحوه ارائه این یافته‌ها در ارتباط است. هدف اصلی و اساسی نوشتن یک مقاله مروری، ایجاد یک ترکیب قابل خواندن از بهترین منابع تحقیقی موجود برای پاسخ به یک یا چند سوال مهم تحقیقاتی است. اگرچه ایده نوشتن یک مقاله مروری جذاب است، اما صرف وقت برای شناسایی سوالات مهم از اهمیت بالایی برخوردار است. انتخاب روشهای مناسب بررسی و مرور بسیار مهم هستند زیرا دیدگاه بی‌طرفانه‌ای را در مورد ادبیات منابع و یافته‌های فعلی برای خواننده ارائه می‌دهند.
بهترین روش برای شناسایی سبک کار مناسب برای پاسخ به سوالات تحقیقی، فیلتر کردن یافته‌های موجود است و این روش هنگام بررسی ادبیات در مقالات مختلف، حجم کار را کاهش می‌دهد. یک قسمت اساسی از فرآیند بررسی، تمایز تحقیقات خوب و بد از هم و تکیه بر نتایج مطالعات بهتر است. در پایان، هنگام نوشتن یک مقاله مروری، بهتر است به روشنی بر ایده‌های ثابت تمرکز کنید، از رویه‌ای انتقادی به ادبیات مقالات مختلف استفاده نمایید و یافته‌های خود را به روشی جذاب بیان کنید.
انواع مقالات مروری
نکته‌ی مهمی که برای یادگیری روش نوشتن مقاله ریویو باید در نظر داشت این است که مقالات مروری به به دو دسته نظام مند (سیستماتیک) و تشریحی (ساده) تقسیم بندی می‌شوند. مقالات مروری تشریحی باید در قالبی با سهولت خوانایی بالا نوشته شوند تا امکان بررسی موضوع را در طیفی گسترده فراهم آورند؛ در حالی که در یک مقاله مروری نظام مند، یک بررسی دقیق با ادبیات نوشتاری جامع درباره موضوع انتخاب شده انجام می‌شود. از آنجایی که مرور‌های نظام مند نتیجه یک مرور ادبیات با درگیری نسبتاً کمتر تعصب نویسنده است، مقاله‌های مروری نظام مند به عنوان مقالات با استاندارد طلایی در نظر گرفته می‌شوند. مرور‌های نظام مند را می‌توان به بررسی‌های کمی و کیفی تقسیم کرد. در هر دو مورد، مرور ادبیات به صورت دقیق انجام می‌شود. با این حال در مقالات مروری تشریحی نیز داده‌های مطالعه جمع آوری می‌شوند و از نظر آماری ارزیابی می‌شوند که به این کار فراتحلیل (Meta Analysis) گفته می‌شود.
چگونه یک مقاله مروری بنویسیم؟
قبل از تحقیق درباره روش نوشتن مقاله مروری، منطقی‌تر است که انگیزه نوشتن مقاله مروری مورد بحث را بررسی کنید. دلیل اصلی نوشتن یک مقاله مروری این است که یک ترکیب قابل خواندن از بهترین منابع ادبیات در مورد یک تحقیق مهم یا یک موضوع مورد بررسی را تهیه کنید.
به طور کلی مقاله مروری را می‌توان به شکل‌های زیر تعریف کرد:
- سوال یا سوالاتی که باید به آنها پرداخته شود.
- روش‌هایی که برای پیدا کردن و یافتن بهترین و با کیفیت‌ترین تحقیقات برای پاسخگویی به سوالات استفاده می‌شود.
- مقاله مروری یعنی روشی برای سنتز تحقیقات موجود، اما به صورت کاملاً متفاوت از مقالات مورد بررسی.
نکته مهم بعدی در پاسخ به این که چگونه مقاله مروری بنویسیم؟ این است که برای مشخص شدن سوالات مهم، باید تعداد منابعی که لازم است مورد بررسی قرار گیرد تعیین شود. بحث و گفتگو باید با همکاران در همان زمینه مورد نظر انجام شود و برای حل مسئله (مسائل) زمانی اختصاص داده شود. گرچه به نظر می‌رسد نوشتن سریع‌تر مقاله مروری بسیار جذاب باشد، اما باید توجه داشت مدت زمانی که شما برای تعیین مسائل مهم صرف می‌کنید به هیچ عنوان اتلاف وقت نخواهد بود.
مطالب و قالب بندی مقالات مروری
تفاوت‌های مهمی در روش نوشتن مقاله مروری به صورت نظام مند و غیر نظام مند وجود دارد که عمدتا از روشهای استفاده شده در توصیف منابع ادبیات ناشی می‌شود. بررسی غیر نظام مند به معنای استفاده از مقالاتی است که سال‌ها با توصیه همکاران شما جمع آوری شده است؛ در حالی که مرور نظام مند (سیستماتیک) مبتنی بر تلاش برای جستجو و یافتن بهترین تحقیقات ممکن است که به سوالات از پیش تعیین شده در ابتدای بررسی پاسخ می‌دهد.
اگرچه در مورد طراحی سیستماتیک مقالات مروری اجماع حاصل شده است، اما مطالعات نشان داد که بیشتر آنها در قالب سیستماتیک نگاشته نشده‌اند. «مک آلیستری» و همکاران، مقالات مروری را در 6 مجله پزشکی تجزیه و تحلیل کردند و فاش ساختند که در کمتر از یک چهارم مقالات مروری، روشهای توصیف، ارزیابی یا سنتز شواهد ارائه شده است، یک سوم آنها روی یک موضوع بالینی تمرکز کرده اند و فقط نیمی از آنها داده‌های کمی در مورد گسترش مزایای بالقوه ارائه داده بودند.
استفاده از روشهای مناسب در مقالات مروری از این نظر اهمیت دارد که خوانندگان، نگرشی علمی و بدون تعصب نسبت به اطلاعات به‌روز دارند. زمانی که از داده‌های تحقیقی برای پاسخ به سوالات خاصی استفاده می‌کنیم، رعایت دو نکته بسیار مهم و ضروری است:
- نباید در هنگام انتخاب مقالات مورد تحقیق تعصب داشته باشیم یا مقالاتی را برگزینیم که مغرضانه باشند. برای به حداقل رساندن این خطر، روشهای مورد استفاده در بررسی‌های ما باید به ما امکان تعریف و استفاده از تحقیقاتی با حداقل میزان تعصب نویسنده را بدهند.
- مشکل دوم این است که بیشتر تحقیقات با اندازه گیری و بررسی بر روی نمونه‌های کوچک انجام می‌شود. در فراتحلیل‌ها (متاآنالیز) برای افزایش قدرت جامعه‌ی آماری مطالعه، نتایج تحقیقات موجود باید با هم جمع بشوند.
بخش‌های مختلف یک مقاله مروری
همانطور که در بسیاری از مقالات تحقیقاتی نیز مشاهده می‌شود، قالب کلی یک مقاله مروری در یک موضوع واحد شامل بخش‌های: «مقدمه»، «روش‌ها»، «نتایج» و «بحث و نتیجه گیری» است.
مقدمه یک مقاله مروری باید شامل بررسی و ارائه برخی مسائل و مشکلات، خلاصه‌ای از الگوی طبقه بندی ارائه شده و راهکارهای لازم باشد. در قسمت روش‌ها، روند تحقیق و ارزیابی باید به خوبی توصیف شود و تعداد مطالعات ارزیابی شده مشخص گردد. قسمت نتایج به توصیف کیفیت و نتایج مطالعات انتخاب شده اختصاص داده شود و محدودیت‌ها و نتایج روش و تحقیق نیز در قسمت بحث و نتیجه گیری آورده شود.
مراحل نوشتن یک مقاله مروری نظام مند (سیستماتیک)
در روش نوشتن مقالات مروری به صورت سیستماتیک، موارد زیر باید گام به گام اجرا شوند:
- تقسیم بندی سوالات قابل تحقیق و انتخاب سوالات قابل پاسخگویی
تقسیم سولات مورد نظر در مقاله مروری به مولفه‌ها می‌تواند بسیار مفید باشد. به عنوان مثال در نگارش مقالات مروری با موضوعات پرشکی و درمانی، شایع‌ترین قالب مورد استفاده برای تقسیم سولات مربوط به درمان، استفاده از روش PICO است. در این روش سوالات به چهار قسمت زیر تقسیم می‌شوند:
- P = Patient, Problem or Population (بیمار، مشکل یا جمعیت)
- I = Intervention (مداخله)
- C = appropriate Comparisons (مقایسه‌های مناسب)
- = Outcome measures (اقداماتی که در نتیجه باید انجام شود)
- یافتن مطالعات
در یک مرور سیستماتیک در مورد یک سوال متمرکز، روشهای تحقیق مورد استفاده باید به وضوح مشخص شوند. در حالت ایده آل، روشهای تحقیق، پایگاه‌های اطلاعاتی بررسی شده و کلمات کلیدی باید در گزارش نهایی توصیف شوند. از پایگاه داده‌های مختلف بسته به موضوع مورد تجزیه و تحلیل استفاده می‌شود. یک روش که می‌تواند باعث کاهش حجم کار در روند نظرسنجی شود، «فیلتر روش شناختی» است که هدف آن یافتن بهترین روش تحقیق برای هر سوال تحقیق است.
- ارزیابی کیفیت مطالعه
از آنجا که یکی از مولفه‌های ضروری فرآیند بررسی، جدا کردن تحقیقات با کیفیت خوب و کیفیت نامناسب از یکدیگر است و نتایج حتی الامکان باید بر اساس تحقیقات با بهترین کیفیت باشد؛ برای دستیابی به این هدف شما باید بهترین شواهد (اسناد یا تحقیقات) ممکن را برای هر نوع سوال به‌دست آورید.
- تنظیم یک سنتز برای نتایج به‌دست آمده
به ندرت همه تحقیقات به یک نتیجه می‌رسند. در این حالت باید راه حلی یافت. با این حال تصمیم گیری بر اساس آرای اکثریت مطلق خطرناک است. بنابراین یک فراتحلیل باید انجام شود تا اختلافات ظاهری برطرف شوند. در حالت ایده آل، اول از همه، باید روی بزرگترین و مطالعه با کیفیت بالاتر متمرکز شد، سپس سایر مطالعات را باید با این مطالعه اساسی مقایسه نمود.