معماری، ارزش ها و ادراک: مابین لفاظی و واقعیت

در سراسر تاریخ، ارزش های طراحی همیشه زیربنای سبک خاصی از معماری بوده اند. تمایزدهی بین معماران و منتقدان معماری توسط مردم فرق دارد. در حقیقت، سبکی که توسط جامعه مدنی به خوبی درک شده است توسط دانشگاهیان معماری آسیب شناختی تلقی می‌شود. این مقاله ارزش ها و ادراک معماری معاصر توسط معماران و جامعه مدنی را بررسی می کند. با استفاده از روش کیفی، پروژه توسط هرکدام از معماران معاصر پیش رو- رنزو پیانو، نورمن فاستر و رم کولهاس- تحلیل شد. طرح های منتخب، که همگی کمتر از یک دهه قبل به صورت کارمزدی انجام شده اند، در بازه مکانیِ مالت تا لبنان تا هند قرار دارند. این تحقیق نتیجه گیری می کند که ارزش های طراحی و ادراک معماری مطابق تفسیر اعضاء حرفه معماری با ادراک عامه تطابق ندارد. تاکید معماران بر زیبایی شناسی است در حالی که افراد غیرمعمار به وجه سودمند طرح می پردازند. علاوه بر این، معماران از زبانِ استفاده شده توسط عامه استفاده نمی کنند. ارزیابی عامه مبتنی بر واقعیت وجودیِ تجربه شده توسط آنها است. ادراک جامعه مدنی اهمیت دارد؛ این موضوع در کانون ارزش های طراحی معماری است.©

موضوع همایش سه سالانه جهانی معماری XIV در مه 2015 در صوفیه «ارزش ها در معماری» بود (آکادمی بین‌المللی معماری، 2015). جستجو در گوگل درباره ارزش های معماری منجر به مقاله ویکی پدیا تحت عنوان «ارزش های طراحی معماری» می شود. مطالب این مقاله، که ارزش های طراحی ذیل را دسته بندی و ذکر می-کند- زیبایی شناختی، اجتماعی، محیط، سنتی، جنسیت محور، اقتصادی، نوین، ریاضی و علمی- از اوکابی (2015) پیروی می کند. برمبنای نظر لرا (1980)، اوکابی ارزش ها و مقاصدی را جدول بندی کرد که از قدیم طرح معماری را تشکیل داده بودند. (جدول 1). بررسی ارزش های معماری متضمن تعریف کاری معاصر درباره معماری و سبک معماری و زبانی است که معماری بدان وسیله انتقال می یابد. تعریف های مختلف، قدیمی و معاصر، مطرح شده اند و انتشارات اخیر از فهرستی از این تعریف ها استفاده کرده اند (Quintal, 2016). معماری اغلب در قالب عناصر معماری و بالاآمدگی تلقی می شود، بدین وسیله ماهیتش قابل بررسی نیست. با نقل قول از سلیکر و کاووش اوغلو (2005)، کرسول می گوید «برای نشان دادن این ایده، فرانک ال لوید رایت عاشق استفاده از مثال فیلسوف چینی لائو تزو بود. قرن ها قبل لائو تزو، با دیدگاهی شاعرانه، سوال کرد «ماهیت فنجان چیست؟». «فضای درون فنجان باعث سودمندی فنجان می شود». محتویات درون این فضا است که به صورت واقعی به فنجان معنی می دهد- این فضا ماهیت فنجان است. موازی با لائو تزو، رایت به این مطلب اشاره کرد که «ماهیت معماری فضا(های) سه بعدی است که برای سکونت انسان خلق می شود». برای رایت «تمام ارزش های معماری ظریف ارزش های انسانی هستند، در غیر این صورت ارزشمند نیستند». در سراسر تاریخ، جنبش های معماری ارزش های متفاوت داشته اند و منجر به ادراک های متفاوت شده اند. باروک سبکی بود که توسط عموم پذیرفته شد اما خیلی طول کشید تا معماران و منتقدان معماری به آن احترام بگذارند (Bianco, 2016a). این منتقدان باروک را آسیب شناختی تلقی کردند. از سوی دیگر، مدرنیسم به توصیف اصول اخلاقی و وجه زیبایی شناختی می پردازد (Bianco, 2000). این سبک ارزش های فلسفه نوآور را منتقل کرد؛ در دانشگاه ها به این ارزش ها احترام گذاشته می شد و هنوز نیز گذاشته می شود. با این حال، عامه مدرنیسم را تحقیر کردند؛ در غیاب آراستنی ها، این سبک خسته کننده تلقی شد. موردِ پست مدرنیسم عکس این موضوع بود؛ عامه به خوبی از آن استقبال کردند و منفورِ معماران بود (Celiker and Cavusoglu,2005). این مقاله ارزش ها و ادراک معماری توسط عامه مردم را در مقایسه با ارزش آثار معماران پیشرو «ستاره» معاصر بررسی می کند، پروژه های این معماران پیشرو کشور را در نقشه جهانی معماری قرار می دهد. طرح های نشان-دار این معماران جهان را تبدیل به روستای جهانی با لهجه معماری معاصر کرده است.