ارزیابی فرصت صنعتی تحقیقات دانشگاهی با رابطه حق ثبت: مطالعه موردی درباره سلول های سوختی الکترولیت پلیمر

چکیده 

کلید واژه ها

1. مقدمه 

2. داده ها و روش شناسی 

2 .1  داده ها

2. 2 روش شناسی

3. نتایج و بحث 

تصویر 1. تصویر شماتیکی دسته بندی و ارزیابی رابطه حق ثبت.

تصویر 2 . رشد دسته ها و پیگری رشد آنها. 

تصویر 3. GRP و رابطه حق ثبت در سال 2006. 

تصویر 4. GRP و میانگین سال نشر مقالات در سال 2006

تصویر 5. اندازه دسته و GRP در سال 2006

تصویر 6. روابط میان سه پارامتر : رابطه حق ثبت نوآوری،  میانگین سال نشر و تعداد مقالات در هر دسته در سال 2006. 

جدول 1: دسته های تحقیقات بالقوه در سال 2006

تصویر 7. رابطه بین GRP  وتعداد مقالات در سالی که این دسته حاصل شد

 4. نتیجه گیری 

شناسایی تحقیقات دانشگاهی نویدبخش برای شرکت ها در بخش های گوناگون ضروری است. می توان از ابزار کتاب سنجی برای شناسایی چنین تحقیقاتی که در توده ای از مقالات و حق ثبت ها پنهان شده اند، استفاده کرد؛ به هر حال، رابطه بین تحقیقات دانشگاهی و توسعه فناوری صنعتی به خوبی مستند نشده است. در این مقاله، رابطه حق ثبت را معرفی کردیم که مشابهت معنایی مقالات و حق ثبت ها را ارزیابی می کند و مطالعه-ای موردی درباره سلول های سوختی الکترولیت پلیمر(PEFC) انجام می دهد. نتایج نشان می دهند که در حوزه تحقیق دانشگاهی با تعداد مقالات اندک، سال نشر میانگین اخیر رابطه حق ثبت پایین،در سال های بعد پتانسیل افزایش زیادی وجود دارد. حوزه های تحقیق با دسته بندی شبکه نقل قول از مقالات علمی شناسایی می شوند و رابطه حق ثبت آنها و تنوع مجموعه های زمانی ارزیابی و تحلیل می شوند. نتایج مان نشان دادند که حوزه های تحقیق بالقوه با ویژگی های کوچک اما در حال ظهور مشخص می شوند. با استفاده از این یافته ها حوزه های تحقیق بالقوه ی PEFC و ظرفیت تحقیقاتی هر کشور را شناسایی کردیم.

تقاضا برای نوآوری به منظور فائق شدن بر مشکلاتی از قبیل کمبود غذا در کشورهای در حال توسعه، کمبود آب و نیازهای جهانی رو به رشد انرژی توجه زیادی را برانگیخته است.از تحقیقات دانشگاهی انتظار می رود تا راه حل های مبنایی ارائه دهند و اهمیت آن به خوبی مشخص می گردد. مطالعه قبلی ادعا می کند که 10% از محصولات و فرآیندها حاصل تحقیقات دانشگاهی هستند (1). بنابراین، شناخت حوزه های بالقوه ی تحقیقات دانشگاهی که می تواند فناوری های کلیدی را به صنعت ارائه دهد، درآثار تحقیقی پیشین مربوط به مدیریت نوآوری و فناوری یکی از مسائل مهم بوده است (6 – 2 ). به هر حال، این امر بدان معنا نیست که تمام حوزه های تحقیق دانشگاهی منجر به پیشرفت فناوری های صنعتی می شود.توجه نخست تحقیقات دانشگاهی به جای ارائه ی محصولات و خدمات جدید، توضیح پدیده ها و ساز و کارهای مجهول بوده است. موارد اخیر( تولید محصولات و ارائه خدمات) قطعاً نتیجه تحقیقات دانشگاهی هستند، اما در بیشتر موارد هدف نخست آن نیستند. همچنین مشخص است که گرچه تحقیقات دانشگاهی به آماده سازی زمینه های گوناگون نوآوری می انجامد، به دلیل موانع گوناگون سال ها طول می کشد تا این نوآوری وارد بازار و تجاری سازی شود. برای نمونه، اگر یک ماده ی جدید با خواص شیمیایی نویدبخش پیدا شود، ممکن است خواص فیزیکی و خروجی آن برای فرآیند تولید کمتر باشد. بنابراین، ارزیابی حوزه های تحقیق دانشگاهی بر حسب داشتن پتانسیل کاربرد صنعتی وظیفه ی دشواری است. دشواری عملی دیگر از این حقیقت ناشی می شود که تعداد مقالات تحقیق و حق ثبت ها تا اندازه ای زیاد شده-اند که نمی توان آنها را به صورت دستی خواند. تأکید شده است که جامعه هم اکنون با تعداد بیش از حدی از انتشارات روبروست (7). مشاهده اخیر گزارش می دهد که مقالات بازبینی و مقالات تحلیل متا در مقایسه با مقالات استاندارد تأثیر نقل قول بیشتری دارند که مشکل انتشارات بیش از حد را بازتاب می دهد (8). گرچه، تصمیمات راهبردی درباره تحقیق و توسعهR&D)( باید پس از مشاهده و تحلیل روندهای جهانی R&D و با مطالعه مقالات یا اسناد ثبت نوآوری گرفته شوند (2)، به دلیل تعداد بسیار زیاد انتشارات (سیل انتشارات) حوزه های تحقیقاتی بالقوه و نوظهور فراموش می شوند. این امر خطری را به همراه دارد که R&D حوزه های تحقیق بالقوه و نوظهور را از دست خواهد داد. روش های سنتی مانند بازبینی مقالات و ارزیابیروندهای دسته-بندی اسناد ثبت نوآوری بین المللی هنوز هم برای فراهم کردن مرور کلی مختصری از حوزه ی تحقیقات مفید هستند. به هر حال، این روش ها در همراهی با رشد سریع و اهداف متحرک فناوری با مشکلی اساسی روبرو هستند. برای غلبه بر مشکلات مذکور علم کتاب سنجی شکل گرفته است. در علم کتاب سنجی، تحلیل شبکه-ی نقل قول روش کارآمدی برای شناسایی دسته های تحقیقات دانشگاهی نوظهور و تحلیل ویژگی های هر دسته بدون مرور کردن یک به یک مقالات است ( 5، 12- 9 ). برای نمونه، از تحلیل شبکه نقل قول برای تأیید رشد سریع تحقیقات مربوط به فناوری سلول های سوختی و سلول های خورشیدی در حوزه تحقیقات انرژی استفاده شده است (5). هو و همکارانش (2013) تحلیل شبکه نقل قول را در گرایش های تحقیقات و مسیر رشد فناوری سلول سوختی به کار بردند (11). همچنین، از تحلیل شبکه نقل قول برای موضوعات تحقیقی سوخت های زیستی که دارای بهره وری دو طرفه بوده اند، استفاده شده است(12). محققان دیگر از داده های نقل قول مجلات و داده های دسته بندی مجلات برای توصیف مجلات مربوط به انرژی استفاده کرده-اند (13، 14). علاوه بر تحلیل شبکه، تحلیل متن نیز برای لحاظ کردن تعداد دفعات تکرار عبارت چندواژه ای و مجاورت های عبارت و استخراج ساختار طبقه بندی تحقیقات انرژی استفاده می شود (15، 16 ). به هر حال، شناسایی دسته های نوظهور در تحقیقات دانشگاهی برای بهره برداری از نتایج برای برنامه ریزی راهبردی تحقیق و توسعه کافی نیست، زیرا همانطور که قبلاً ذکرشد، تحقیقات دانشگاهی همیشه رشد فناوری صنعتی را مدّ نظر قرار نمی دهد. در سوی دیگر، تحلیل اسناد ثبت نوآوری می تواند مستقیماً وضعیت کنونی صنایع را شناسایی کند که تحلیل مقالات دانشگاهی را تکمیل می کند. دیم و همکارانش با استفاده از کتاب سنجی و تحلیل اسناد ثبت نوآوری روشی پیشگویی کننده را پیشنهاد دادند (17). در رابطه با فناوری مربوط به انرژی، وول و همکارانش از کتاب سنجی و تولید توزیع شده برای برجسته سازی گرایش های اصلی در پیشرفت های مربوط به فناوری استفاده کردند (18). ورسپاگن خط سیر رشد فناوری های سلول سوختی را با شبکه های نقل قول ( نمایه سازی) اسناد ثبت نوآوری توضیح داد (19). به هر حال، دسته های فناوری نوظهوری که از تحلیل اسناد ثبت نوآوری شناسایی شده اند، ظاهراً خیلی دیرتر از آنی بدست آمده اند که به عنوان اهداف تحقیق و توسعه برای شرکت پذیرفته شوند، زیرا فناوری های موجود در تحلیل اسناد نوآوری قبلاً ابداع شده اند. روش دیگر ادغام تحلیل مقالات با تحلیل اسناد ثبت فناوری است. مقاله ی قبلی گزارش داد که مراحل تحقیق و توسعه ی تحقیقات مبنایی، تحقیقات کاربردی، توسعه، کاربرد و تأثیر اجتماعی را می-توان با داده های کتاب سنجی مختلف به ترتیب شامل مقالات، اسناد ثبت نوآوری، روزنامه ها، کسب و کار و انتشارات معروف نشان داد (20، 21 ). در رابطه با این مراحل تحقیق و توسعه، مارتینو اظهار داشت که « با مشاهده ی ابداع مربوط به فناوری در مرحله ی اول این توالی، شاید بتوان پیش بینی کرد که چه وقت در این توالی به مراحل بعدی خواهد رسید، یا حداقل اعلام کرد که ممکن است پیشرفت های بیشتری در پی بیایند« (21). اخیراً، شیباتا و همکارانش با استفاده از تحلیل مقاله و اسناد ثبت نوآوری یک روش کتاب-سنجی را نشان دادند و برای شناسایی شکاف تجاری سازی بین مقالات دانشگاهی و اسناد ثبت فناوری پیشنهاد کردند(22). این روش می تواند حوزه ی تحقیقات دانشگاهی را شناسایی کند که هنوز ثبت نشده اند و فرصتی برای شرکت ها وجود دارد که در ان مشارکت کنند. بعداً، لیدزدورف و همکارانش نام این روش را به « کاشف فرصت های نوآوری» تغییر دادند (23). این روش ها برای مدیریت تحقیق و توسعه در تعیین جهت گیری اساسی راهبردها مفیدند، اما برای ارزیابی حوزه های تحقیقاتی بالقوه و ویژه کافی نیستند. گرچه، مطالعات قبلی احتمال شناسایی کاندیدهای نویدبخشی را برای تحقیقات دانشگاهی در کاربردهای صنعتی آینده نشان داده اند، هنوز نمی توانیم تمرکز دقیق چنین تحقیقاتی را با کتاب سنجی مشخص کنیم. در این مقاله، پارامتر « رابطه ثبت نوآوری» را معرفی می کنیم که رابطه ی کلیدواژه ی بین اسناد ثبت نوآوری و دسته های تحقیقات دانشگاهی را ارزیابی می کند. رابطه ثبت نوآوری را می توان در هر دسته تحقیق با تمرکز بر فناوری خاصی ارزیابی کرد. بنابراین، می توانیم پتانسیل فناوری خاصی را با استفاده از رابطه ی ثبت نوآوری ارزیابی کنیم. یک مطالعه موردی درباره ی سلول های سوختی الکترولیت پلیمر(PEFC) انجام می شود که حوزه ی تحقیقاتی بزرگی در سلول های سوختی است. برای ارزیابی اینکه آیا فناوری محوری در دسته تحقیقات PEFCبه تجاری سازی نزدیک است یا نه، رابطه ی ثبت نوآوری به کار گرفته شد. رابطه ی ثبت نوآوری کم در دسته تحقیقات به معنی این است که فناوری ها در این حوزه تحقیقاتی هنوز به تعداد زیاد ثبت نشده اند. علاوه بر این، دسته تحقیقات دارای رابطه حق ثبت نوآوری پایین بخت های زیادی دارد و به شرکت ها امکان می دهد تا حق ثبت نوآوری آن فناوری را بدست آورند. البته، دسته های تحقیقات دانشگاهی که در طولانی مدت تجاری سازی نخواهند شد، برای صنعت بی معنا هستند. در نتیجه، ویژگی های دسته های تحقیقاتی را تحلیل می کنیم که رابطه حق ثبت نوآوری پایین تری در دوره ی تحلیل دارند اما پس از این رابطه حق ثبت بالاتری بدست خواهند آورد. در این مقاله، چنین دسته-هایی را دسته های تحقیقاتی بالقوه تعریف می کنیم. ویژگی های دسته های تحقیقاتی بالقوه را با تعیین پارامترهای مربوط به رابطه حق ثبت نوآوری و با تحلیل چندین دسته تحقیقاتی در مجموعه های زمانی پیرامون فناوری PEFC مشخص می کنیم. بنابر یافته ها، دسته تحقیقات بالقوه ی آینده درباره PEFC شناسایی و گزارش می شوند.