مدل‌های کسب‌وکار و قابلیت‌های پویا

چکیده

کلمات کلیدی

مقدمه

تعریف‌ها

مدل‌های تجاری

جدول 1. مقایسه مدل تجاری اشتراک‌گذاری رانندگی شهری.

قابلیت‌های پویا 

مدل‌های تجاری در چارچوب قابلیت‌های پویا 

شکل 1. طرح‌های ساده قابلیت‌های پویا، مدل‌های تجاری و استراتژی 

تعامل‌های قابلیت پویا- مدل تجاری

نوآوری مدل تجاری

سازمان، ساختار و انتخاب مدل تجاری

خلاصه و کاربردهای آتی برای تحقیقات آتی

مدل‌های کسب‌وکار، قابلیت‌های پویا و استراتژی وابستگی متقابل دارند. قدرت قابلیت‌های پویای شرکت به کارآمدی‌اش در طرح مدل تجاری کمک می‌کند. به واسطه تاثیرش بر طرح سازمانی، مدل تجاری بر قابلیت‌های پویای شرکت تاثیرگذار است و مرزهایی برای امکان‌پذیری استراتژی‌های ویژه ایجاد می‌کند. در حالی که این روابط در سطح نظری شناخته شده‌اند، نیاز است فعالیت‌های تجربی آتی به جزئیات اضافه کنند. به خصوص، تحقیقاتی که درک بهتر درباره نوآوری، اجرا و تغییر مدل تجاری فراهم می‌کنند ابعاد مهم قابلیت‌های پویا را توضیح می‌دهند.

مدل تجاری به شرح معماری نحوه ارزش‌آفرینی شرکت برای مشتریان و تحویل این ارزش به آنها می‌پردازد، و مکانیسم‌های استفاده شده برای شناخت سهم این ارزش شرح داده می‌شود. این مدل مجموعه‌ای انطباقی از عناصر دربرگیرنده جریان‌های هزینه‌ها، درآمدها و سودها است. در ارتباط با سود مشخص می‌شود، موفقیت کسب‌وکار به طرح و اجرای مدل تجاری همانند انتخاب فناوری‌ها و بهره‌برداری از تجهیزات و دارایی‌های ملموس بستگی دارد. مدل تجاری مسیری را فراهم می‌کند که بدان‌وسیله نوآوری فناوری و دانش فنی در ترکیب با بهره‌برداری از دارایی‌های ملموس و ناملموس به جریان سود تبدیل می‌شوند (Teece, 1986, 2006). در حالی که دیدگاه منبع محور شرکت دارایی‌ها را گردآوری می‌کند که چهار معیار اصلی تعریف شده توسط بارنی (1991) - ارزشمند، نادر، تقلیدپذیر ناقص و غیرپایدار (VRIN)-را برای منابع و قابلیت‌هایی دارند که می‌توانند از مزیت رقابتی ماندگار پشتیبانی کنند، این بخش تنها یک بخش از فرایند است. منابع VRIN باید برای استراتژی سازگار و مدل تجاری صحیح مهار شوند. با این حال، شرکت‌های دیگر در نهایت تاحدی از موفق‌ترین مدل‌های کسب‌وکار تقلید می‌کنند، اما حداقل می‌توان از دارایی‌های VRIN مرتبط با این مدل در برابر تاثیرات سوء رقبا محافظت کرد. طرح و بهره‌برداری از مدل‌های کسب‌وکار به قابلیت‌های شرکت بستگی دارد. ساخت، اصلاح، اجرا و تغییرشکل مدل‌های کسب‌وکار خروجی‌های قابلیت‌های (پویا) بلندمرتبه هستند. روال سازمانی و مهارت‌های مدیریتی بر قابلیت‌های پویا تاکید می‌کنند، این قابلیت‌ها توانایی شرکت برای ادغام، ساخت و پیکربندی مجدد شایستگی‌های درونی برای پرداختن به، یا در برخی موردها مطرح کردنِ، تغییرها در محیط کسب‌وکار است (Teece et al., 1997; Teece, 2007). نقطه قوت قابلیت‌های پویای شرکت به دلایل زیادی برای توانایی‌‌اش برای حفظ سوددهی در بلندمدت ضروری است، از جمله توانایی برای طراحی و تعدیل مدل‌های کسب‌وکار. درک قابلیت‌های پویا در زمینه سبد کلی قابلیت‌های سازمان آسانتر است، این کار قابل تصور به صورت فعالیت در دو سطح است (Winter 2003). قابلیت‌های بهره‌برداری و معمولی دیگر در سطح پایه است، فعالیت‌های روزمره، اداری و نظارت پایه برای هر سازمانی ممکن می‌سازد تا برنامه تولید معین، یا مجموعه معین فعالیت‌ها را، کمابیش به شکلی کارآمد دنبال کند. مهمتر اینکه، لایه‌ای از قابلیت‌های پویا وجود دارد که به قابلیت‌های «بنیان‌های خرد» و مرتبه بالاتر تقسیم می‌شود (Teece, 2007). بنیان‌های خرد شامل تعدیل و ترکیب مجدد قابلیت‌های معمولی فعلی شرکت و همچنین توسعه قابلیت‌های جدید است. آنها قابلیت‌های پویای مرتبه دوم هستند که شامل توسعه محصول جدید، گسترش مناطق فروش جدید، اختصاص الزامات محصولی در سطح بخش‌های شرکت‌های بزرگ و اقدامات دیگر است که تصمیم‌گیری مدیریتی زیرکانه تحت عدم‌قطعیت را تشکیل می‌دهد. هدایت این قابلیت‌های پویای بلندمرتبه که توسط آن مدیریت، با حمایت فرایندهای سازمانی، احتمالاً مسیرهایی را برای آینده شناسایی می‌کند، مدل‌های کسب‌وکار را برای استفاده از فرصت‌های جدید یا تغییریافته ترسیم می‌کند و بهترین پیکربندی را برای سازمان برطبق شکلی فعلی‌اش و برنامه‌های جدید برای آینده تعیین می‌کند. در این مقاله، اصولاً به بلندمرتبه‌ترین قابلیت‌های پویا، حس کردن، به سرعت استفاده کردن، و تغییرشکل شایستگی‌هایی پرداخته می‌شود که قابلیت‌های معمولی مختلف و قابلیت‌های پویای درجه دوم را گردآوری و هدایت می‌کنند. آنها مرتبط‌ترین قابلیت‌ها برای نوآوری و انتخاب مدل‌های تجاری هستند که به مسائل و فرصت‌های شرکت می‌پردازند، مسائل یا فرصت‌هایی که شرکت تلاش می‌کند آنها را حل کند یا از آنها بهره‌برداری کند. این مقاله با تعریف‌های مختصر و شرح مفصل مدل‌های تجاری و قابلیت‌های پویا شروع می‌شود. در ادامه تفکیک مدل‌های تجاری از استراتژی بررسی می‌شود و سپس در چارچوب قابلیت‌های پویا قرار می‌گیرند. آنگاه تعاملات ابتدایی بین مدل‌های تجاری و قابلیت‌های پویا بررسی می‌شود: (1) نقش قابلیت‌های پویا برای نوآوری مدل تجاری و (2) اهمیت طرح سازمانی برای هر دو ساختار. بخش انتهایی خلاصه مقاله را ارائه می‌کند و کاربردهای آتی را برای تحقیقات آینده بررسی می‌کند.