رهنگاشت یکپارچه و آینده نگری شرکتی به عنوان ابزاری برای مدیریت نوآوری: مطالعه موردی شرکت های روسی

چکیده

واژگان کلیدی

1- مقدمه

2- روش شناسی و رویکرد

3- مرور ادبیات

3.1- رهنگاشت

3.2- آینده پژوهی شرکتی

3.3- ترکیب آینده پژوهی شرکتی و رهنگاشت (نقشه برداری)

4- روشی برای ترکیب رهنگاشت یکپارچه و آینده پژوهی شرکتی

شکل شماره 1- روابط متقابل بین آینده پژوهی شرکتی و نقشه راه های یکپارچه

جدول شماره 1- آینده پژوهی شرکتی برای توسعه نظام اولویت های طولانی مدت

شکل شماره 2- ساختار نقشه راه های یکپارچه

شکل شماره 3- پورتفلیوی ریسک-اهمیت برای برآورد میزان جذابیت برنامه تجاری سازی.

5- کاربرد عملی

6- بحث و نتیجه گیری

مقاله حاضر رویکردی برای ترکیب آینده نگری و رهنگاشت یکپارچه برای مدیریت نوآوری در شرکت ها ارائه می دهد. این ابزار مدیریتی پیشنهادی فراتر از رویکردهای فعلی برای رهنگاشت و آینده نگری شرکت ها می باشد که این هدف مهم از طریق ادغام و نشان دادن وجه مشترک آنها جهت تدوین استراتژی شرکتی تحقق می یابد. آینده نگری شرکتی و رهنگاشت یکپارچه دارای رابطه تنگاتنگی با هم بوده و قابلیت بالایی برای حفظ سطوح فعلی فرهنگ نوآورانه سازمان داشته و زمینه پیشرفت و بهبود های آتی را فراهم می آورند. در مطالعه حاضر ساختاری نوین برای رهنگاشت و روش های عمده برای کاربرد این تکنیک ها در حوزه برنامه ریزی تجاری پیشنهاد شده است. در نهایت رویکردهای پیشنهادی بر پایه بررسی موردی شرکت های بزرگ روسی در بخش های نفت و گاز، انرژی و هوانوردی اجرا می شوند.

اخیرا علاقه پژوهشگران و جامعه علمی به سمت طراحی روش های موثر برای تحلیل و پیش بینی چالش های احتمالی آینده معطوف شده است. مهمترین دلیل این روی آوری گسترده این است که شرکت های صنعتی و مشاوره رویکردهای نوینی برای شناسایی چالش ها و مشکلات آتی پیشنهاد کرده اند؛ بدین ترتیب این رویکردها عمدتا بر الزامات و نیازمندی های فعلی سازمان ها متمرکز بوده و دارای ماهیت تک کاربردی یا کوتاه مدت هستند. در نتیجه رویکردهای شناخته شده پیشین برای بخش عمده منافع شرکت ها مناسب و کاربردی هستند، اما مهمترین مشخصه آنان این است که به جای لحاظ کردن تصویر تمام نما، نگرشی محدود در مورد شرایط بیرونی و فعلی سازمان ها اتخاذ کرده اند. بنابراین جامعه علمی اقدام به طراحی فناوری های مختلفی برای حل این مشکل نموده اند که یکی از آنان آینده نگری شرکتی است. مطالعه پیمایشی 26 سازمان با تجربه در حوزه آینده نگری شرکتی که توسط ریگر (2001) انجام شد حاکی از آن است که در بخش شرکتی نیاز وافری به آینده نگری با محوریت عملکردی و اجرایی داریم (1). آینده نگری شرکتی دارای زمینه های کاربردی و تاثیرات مختلفی بر فرآیند نوآوری کلی است. گراشت و همکاران (2010) بر این باور هستند که آینده نگری می تواند اطلاعات مفیدی در حوزه محیط های احتمالی که شرکت ها در بطن ان فعالیت می کنند و همچنین تاثیری که این محیط ها بر تولید محصول و نوآوری دارند در اختیار پژوهشگران قرار می دهد- در واقع تولید محصول و نوآوری به مثابه دروندادی برای فرآیند نوآوری هستند (2). افزون بر این، آینده نگری می تواند نقش بسزایی در خود فرآیند نوآوری داشته باشد. در این مجموعه کلی، آینده نگری به عنوان یکی از درونداده های اصلی برای ارزیابی پیشرفت تکنولوژی و فناوری های مرتبط با سهولت و آسایش قلمداد می شود. با این حال اعتقاد بر این است که آینده نگری شرکتی به روش های مختلف در تدوین استراتژی نیز موثر می باشد. بنابراین برای درک آینده نگری شرکتی لازم است کاربرد آن را به فراتر از ارائه اطلاعات گسترش دهیم. چنین دیدگاهی در مورد آینده نگری شرکتی بخش جدایی ناپذیر اکثر فرضیاتی است که نشان می دهند آینده نگری شرکتی تاثیر بسزایی بر تولید و نوآوری محصول و یا استفاده از اطلاعات مورد نظر برای تصمیم گیری و سیاستگزاری در مورد فرآیند توسعه محصولات جدید دارند. آینده نگری شرکتی نه تنها در حوزه فعالیت های نوآوری شرکتی سازمان ها بلکه در حوزه هایی به مراتب فراتر و مهم تر از آن نیز نقش بسیار مهمی ایفا می کند. بدین ترتیب لازم است نقش رهنگاشت به عنوان ابزاری برای عینیت بخشی و اولویت بندی شرایطی که به حمایت از تصمیم های استراتژیک می پردازند درک شود. تا همین اواخر شرکت ها به ندرت از رویکرد ترکیبی برای آینده پژوهی شرکتی و رهنگاشت یکپارچه استفاده می کردند. چرا که رهنگاشت یکپارچه رویکرد مفهومی نسبتا نوین است که در آن نقشه های بازار و فناوری در هم ادغام شده است و در عین حال شواهد محدودی برای سودمندی و کارآیی آینده پژوهی شرکتی وجود دارد. افزون بر این بسیاری از شرکت ها در مورد افشای اطلاعاتی که در رابطه با روش شناسی و ابزارهایی که برای مدیریت اتسراتژیک، آینده پژوهی شرکتی و از همه مهمتر رهنگاشت استفاده کرده اند محافظه کارانه عمل می کنند. در نتیجه، سوالات پژوهشی زیر مطرح می شود: - محدودیت های مطالعات حاضر در مورد آینده پژوهی شرکتی و رهنگاشت چیست؟ - چطور می توان آینده پژوهی شرکتی و رهنگاشت یکپارچه را با هم طوری ترکیب کرد که فرآیند تصمیم گیری شرکتی و اجرای استراتژی/رهنگاشت تحت تاثیر قرار بگیرد؟ - چطور می توان اقدام به ساختاربندی و ادغام رهنگاشت و برنامه ریزی تجاری نمود؟ هدف اصلی مطالعه حاضر ارائه پاسخ به این سوالات و گسترش ادبیات پژوهشی برای مطالعات آتی است.