انتخاب گروهی تأمین کننده چند معیاره با استفاده از روش توسعه یافته ویکور در جهت اطلاعات زبانی با فاصله دوتایی

چکیده

کلمات کلیدی

1. مقدمه

2.  مقدمات

2.1.2 متغیرهای زبانی دوتایی

2.2 متغیرهای زبانی با فاصله دوتایی

3.  اطلاعات زبانی با فاصله دوتایی به روش ویکور برای انتخاب تأمین کننده

جدول 1. ارزیابی های جایگزینهای ارائه شده توسط چهار تصمیم گیرنده.

جدول 2. ارزیابی های زبانی وزنهای معیارها

جدول 3. ماتریس تصمیم زبانی دوتایی  DM1.

جدول 4. وزنهای معیارهای زبانی دوتایی.

جدول 5. مجموع ماتریس تصمیم زبانی با فاصله دوتایی.

جدول 6. فواصل زبانی دوتایی عادی شده.

جدول 7. دوتایی  (فرمول) ،  و  پنج جایگزین.

4.  نمونه های گویا

4.1  مثال 1

4.2 مثال 2

جدول 8. رتبه بندی تامین کننده های جایگزین.

جدول 9. رتبه بندی مقایسه ها برای مثال 1.

جدول 10. تأمین کنندگان برای مثال 2 (وو، 2009).

جدول 11. ماتریس تصمیم زبانی دوتاییDM1  برای مثال 2.

جدول 12. مجموع ماتریس تصمیم زبانی دوتاییDM1  برای مثال 2.

جدول 13. فواصل زبانی دوتایی عادی شده برای مثال 2.

4.3  مثال 3

جدول 14. دوتایی  (فرمول)و    شش جایگزین برای مثال 2.

جدول 15. مقایسه های رتبه بندی برای مثال 2

جدول 16. تامین کننده های جایگزین برای مثال 3 (یو 2013).

جدول 17.  ماتریس تصمیم زبانی2 تایی جمعی برای مثال 3.

جدول 18. فواصل زبانی عادی شده برای مثال 3.

جدول 19. دوتایی  (فرمول) و    چهار جایگزین برای مثال 3.

جدول 20. مقایسه های رتبه بندی برای مثال 3.

5. نتیجه گیری ها

نحوه انتخاب تامین کنندگان مناسب در زنجیره تامین برای موفقیت یک سازمان حیاتی است و توجه زیاد محققان و پژوهشگران را به خود جلب کرده است. انتخاب تأمین کننده می‌تواند به عنوان مسئله تصمیم گیری گروهی چند معیاره پیچیده در نظر گرفته شود که مستلزم توجه و رسیدگی به تعدادی تامین کننده جایگزین و معیارهای کمی و کیفی است. علاوه بر این، در بسیاری از موارد عملی تصمیم گیرندگان به راحتی نمی‌توانند داوری های خود را در مورد جایگزین ها با مقادیر عددی دقیق بیان کنند،و معمولا ارزیابی نامطمئن و ناقص وجود دارد. در پاسخ، این مقاله روش توسعه یافته ویکور برای انتخاب گروهی چند معیاره با اطلاعات کلامی 2 تایی فاصله ای ارائه می دهد. امکان سنجی و عملی بودن این روش پیشنهادی ویکور با فاصله 2 تایی (ITL) از طریق سه مثال انتخاب تأمین کننده واقعی و مقایسه ها با روشهای موجود نشان داده می شود. نتایج نشان می دهند که اطلاعات کلامی 2 تایی فاصله ای به روش پیشنهادی ویکور برای رسیدگی به مسئله انتخاب تأمین کننده در محیط اطلاعات مبهم، نامطمئن و ناقص مناسب تر و موثرتر است.

مدیریت زنجیره تامین هماهنگی استراتژیک زنجیره تامین برای یکپارچه سازی مدیریت عرضه و تقاضا است (چو و وارما، 2012؛ لی، چو، و کیم، 2014). هدف این مدیریت کاهش خطر و عدم اطمینان زنجیره تامین، کاهش هزینه های تولید، و بهینه سازی سطوح موجودی، فرآیندهای کسب و کار، و مدت‌ لازم‌ جهت‌ انجام‌ كارهاى‌ دوره‌ است، که منجر به افزایش رقابت، رضایت مشتری و سودآوری می گردد (بوران، جنک، کورت، و آکای، 2009). زنجیره تامین شبکه ای از تامین کنندگان، کارخانه های تولیدی، انبارها، و کانال های توزیع سازمان یافته برای استخراج مواد خام، تبدیل این مواد خام به محصولات نیم ساخته و نهایی، و توزیع محصولات نهایی به مشتریان است (بیدهندی، یوسف، احمد، و ابوبکر، 2009). امروزه با رقابت بین شرکت های تکامل یافته برای رقابت بین زنجیره های عرضه، انتخاب تأمین کننده یکی از مهمترین فعالیت های هر سازمان بازرگانی در خرید و مدیریت زنجیره تامین شده است. انتخاب تامین کننده فرآیند شناسایی مناسب ترین تامین کنندگانی است که قادر به تأمین محصولات و خدمات درست با قیمت درست، کیفیتهای واقعی و در زمان مناسب هستند (یو و وونگ، 2015). انتخاب یک تأمین کننده خوب تفاوت قابل توجهی را در آینده یک سازمان برای کاهش هزینه های عملیاتی و بهبود کیفیت محصولات نهایی آن ایجاد می کند (زیدان، کلپان، و کوبانگ لو، 2011). همچنین با انتخاب تأمین کننده امکان ایجاد یک رابطه استراتژیک با تامین کنندگان برای به دست آوردن مزیت های رقابتی و بهبود عملکرد سازمانی فراهم می شود (لیما، اُسیرو و کارپینتی، 2014). بنابراین، شرکت ها باید تامین کنندگانی که بهترین هماهنگی را دارند انتخاب کنند و برای دستیابی به رشد و پیشرفت در بازار رقابتی جهانی امروز روابط بلند مدت و سودآور با آنها برقرار کنند. به دلیل عواملی مانند جهانی شدن و تغییر سریع فن آوری، انتخاب تامین کنندگان مناسب توجه بسزای محققان و پژوهشگران را به خود جلب کرده است. در ادبیات، روشهای مختلفی برای ایجاد سیستمهای انتخاب موثر پیشنهاد شده است، که شامل فرآیند تحلیل سلسله مراتبی(AHP) (دنگ، هو، دنگ، و ماهادوان، 2014؛ شاو، شانکار، یاداو، و تاکور، 2012)، تحلیل رابطه ای خاکستری (GRA) (راجش وراوی، منتشر شده)، روش ترجيح بر اساس مشابهت به راه حل ايده‌آل (TOPSIS) (لیما و همکاران، 2014)، تحلیل پوششی داده ها(DEA) (کومار، جین، و کومار، 2014؛ طلوع و نالچیگار، 2011)، روش آزمایشگاهی آزمایش و ارزیابی تصمیم گیری (DEMATEL) (هو، فنگ، لی، و ین، 2012)، برنامه خطی (LP) (جدیدی، ذوالفقاری، و کاوالیری، 2014؛ ساویک، 2014؛ ویر، سینگ، و بانوت، 2014)، وبرخی روش های ترکیبی (عبداللهی، رزمی، و آرون، 2015؛ سینگ، 2014؛ وحدانی، توکلی مقدم، موسوی و قدرت نما، 2013). علاوه بر این، بررسی دقیق و طبقه بندی روش های انتخاب تأمین کننده را می توان در چای، لیو، و نگای (2013) و هو، خو، و دی (2010) یافت. با این حال، تحت بسیاری از شرایط به دلیل پیچیدگی مشکلات انتخاب تأمین کننده، اطلاعات دقیق برای مدل سازی شرایط واقعی زندگی کافی نیستند. بنابراین، نظریه مجموعه فازی)زاده 1965) برای مقابله با ابهامات در روند تصمیم گیری واقعی عنوان شد. به عنوان مثال، رضایی، فهیم، و تواسزی (2014) با استفاده از روش قیف انتخاب تأمین کننده در صنعت خرده فروشی هواپیمایی را بررسی کردند، که در آن از روش غربالگری عطفی برای کاهش مجموعه اولیه تامین کنندگان احتمالی و سپس از فرایند تحلیل سلسله مراتبی فازی برای رتبه بندی و انتخاب مناسبترین تأمین کننده (ها) استفاده می شود. کنان، جبور، و جبور (2014) با استفاده از روش تاپسیس فازی چارچوبی را بر اساس معیارهای شیوه های جدید مدیریت زنجیره تأمین جهت ارزیابی تامین کننده های بی تجربه برای یک شرکت الکترونیک برزیلی پیشنهاد کردند. کنان، گویندان و راجندران ( در مطبوعات) یک مدل تصمیم گیری چند معیاره به نام طرح بدیهه گرای فازی برای انتخاب مناسب ترین تأمین کننده برای شرکت تولید پلاستیک در سنگاپور پیشنهاد کردند. روشندل، میری نرگسی، و حاتمی – شیرکوهی (2013) روش سلسله مراتبی فازی ترجيح بر اساس مشابهت به راه حل ايده‌آل را برای انتخاب تأمین کننده و ارزیابی در صنعت تولید مواد شوینده ارائه کردند. از سوی دیگر، لیو، چوانگ، و تزنگ (2014) یک مدل یکپارچه فازی برای ارزیابی تامین کنندگان و بهبود فرایند تحلیل شبکه (ANP) مبتنی بر روش آزمایشگاهی آزمایش و ارزیابی تصمیم گیری همراه با مفاهیم اولیه روش ویکور ارائه کردند. لی و همکاران (2014) با توجه به ترجیحات ذهنی و مبهم تصمیم گیرندگان روشهای فرآیند تحلیل سلسله مراتبی و ترجيح بر اساس مشابهت به راه حل ايده‌آل (تاپسیس) بر اساس نظریه فازی را برای تعیین وزنهای قبلی معیارهای چندگانه و انتخاب تامین کنندگان که بهترین هماهنگی را دارند تلفیق کردند. کارساک و دورسون (2014) با یکپارچه سازی گسترش عملکرد کیفیت (QFD) و تحلیل پوششی داده ها یک چارچوب جدید مدل تصمیم گیری چند معیاره فازی را برای انتخاب تأمین کننده ارائه کردند که از طریق ایجاد یک خانه کیفیت به اثرات وابستگی درونی میان معیارهای ارزیابی تامین کننده می پردازد. کار (2014) با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی فازی برای تصمیم گیری گروهی و برنامه ریزی آرمانی فازی برای تحلیل تشخیصی یک رویکرد یکپارچه را برای حمایت از تصمیم گیری گروهی در مورد مسئله انتخاب تأمین کننده ارائه کرد. بایوکزجان و سیفچی (2012) با ترکیب روشهای آزمایشگاهی آزمایش و ارزیابی تصمیم گیری فازی، فرایند تحلیل شبکه فازی و روش ترجيح بر اساس مشابهت به راه حل ايده‌آل فازی یک مدل تصمیم گیری چند معیاره ترکیبی را برای ارزیابی تامین کنندگان بی تجربه ارائه کردند. وو (2009) بر اساس تحلیل رابطه ای خاکستری و نظریه دمپستر شافر یک روش ترکیبی برای مقابله با مشکلات انتخاب تأمین کننده با اعداد فازی پیشنهاد کرد. در مقاله دنگ و چان (2011)، مدل تصمیم گیری چند معیاره با استفاده از نظریه مجموعه فازی و نظریه دمپستر شافر و بر اساس ایده اصلی روش ترجيح بر اساس مشابهت به راه حل ايده‌آل (تاپسیس) برای رسیدگی به انتخاب تأمین کننده تحت محیطهای نامشخص تهیه شد. مطالعات قبلی سهم قابل توجهی در انتخاب تأمین کننده داشته اند؛ با این حال، اکثر پژوهشگران برای رسیدگی به عوامل نامشخص در شرایط تصمیم گیری واقعی با استفاده از ارزش زبانی و منطق فازی روی روشهای انتخاب تأمین کننده متمرکز شدند. در نتیجه، یک فرآیند تقریب باید برای بیان نتایج در حوزه بیان اولیه توسعه یابد، که فقدان اطلاعات و نیز عدم دقت در نتایج نهایی را بوجود آورد (هررا و مارتینز، 2000؛ لیو، لیو، و وو، 2013). علاوه بر این، تصمیم گیرندگان اغلب در طول فرآیند انتخاب تأمین کننده بنا به دلایلی از قبیل فشار زمانی، عدم تجربه و داده ها نسبت به اولویتهای خود مطمئن نیستند. آنها اغلب ارزیابی ها یا نظرات مختلفی را از یکی به دیگری نشان می دهند و انواع مختلف اطلاعات ارزیابی برای یک جایگزین خاص در رابطه با یک معیار معین ارائه می کنند، که برخی از آنها ممکن است مبهم، نامشخص و ناقص باشند. اجماع این اطلاعات مختلف برای انتخاب تامین کننده با استفاده از رویکردهای قطعی و منطق فازی نزدیک بسیار سخت هستند. در حالی که، مدل بازنمایی کلامی با فاصله دوتایی (لیو، یو، و یو، منتشر شده؛ ژانگ، 2012) بر نقاط ضعف فوق الذکر غلبه می کند. مزایای استفاده از این مدل آن است که تصمیم گیرندگان می توانند ترجیحات خود را با استفاده از مجموعه های عبارات زبانی بهمراه دانه بندی مختلف موارد نامعلوم و یا معناشناسی (بافتهای زبانی چند دانه ای ) بیان کنند، و قضاوتهای آنها می تواند با فاصله 2 تایی از مجموعه عبارت زبانی از پیش تعریف شده بیان شود. بنابراین، رویکرد مبتنی بر مدل بازنمایی زبانی با فاصله دوتایی برای رسیدگی به عبارات زبانی در حل مسئله انتخاب تأمین کننده انعطاف پذیر و دقیقتر خواهد بود. به عبارت دیگر، بسیاری از معیارهای (یا عوامل) کمّی و کیفی از جمله قیمت، کیفیت، تحویل، خدمات، شهرت، و غیره باید به هنگام انتخاب تامین کننده برای یک سازمان در نظر گرفته شوند (بوران و همکاران، 2009؛ گوا، زو، و شی، 2014؛ یوسل و گونری، 2011). به منظور انتخاب تامین کنندگان مطلوب لازم است میان این عوامل محسوس و نامحسوس مانند قیمت پایین در مقابل کیفیت بالا که برخی از آنها ممکن است در تضاد و رقابت باشند تعادل برقرار شود. علاوه بر این، ممکن است در طول روند انتخاب تأمین کننده تصمیم گیرندگان متعدد با هم در ارزیابی جایگزینها شرکت کنند. بنابراین، انتخاب تأمین کننده یک نوع مسئله مدل تصمیم گیری چند معیاره گروهی است (دنگ و همکاران، 2014) و تکنیک مدل تصمیم گیری چند معیاره می تواند برای حل مشکل انتخاب تأمین کننده یک سازمان اعمال شود. روش ویکور، یک روش بسیار مفید برای مدل تصمیم گیری چند معیاره است که اولین بار توسط اپریکوویچ (1998) به منظور حل مسئله تصمیم مجزا با معیارهای غیرقابل اندازه گیری و متضاد ارائه شد. این روش بر روی رتبه بندی و انتخاب از مجموعه گزینه ها و جایگزینها متمرکز می شود، و راه حل های مصالحه آمیز برای یک مسئله با معیارهای متناقض تعیین می کند، که می‌تواند به تصمیم گیرندگان در رسیدن به تصمیم نهایی کمک کند (اپریکوویچو تزنگ، 2007). مزایای اصلی روش ویکور آن است که این روش شاخص رتبه بندی چند معیاره را بر اساس اندازه گیری های خاص «نزدیک» به راه حل ایده آل معرفی می کند (اپریکوویچ و تزنگ، 2004)، و راه حل مصالحه آمیز به دست آمده حداکثر سودمندی گروهی را برای «اکثریت» و حداقل تاسف فردی را برای «حریف» ارائه می کند (اپریکوویچ و تزنگ، 2007). روش ویکور به دلیل ویژگی ها و قابلیتهایش به طور گسترده ای مورد مطالعه قرار گرفته و در سال های اخیر در مسائل تصمیم گیری گروهی بکار رفته است (لیو، مائو، ژانگ، و لی، 2013؛ لیو، رن، وو، و لین، 2014؛ لیو، یو، فن، و چن، 2014؛ سانایی، فرید موسوی، و یزدان خواه، 2010؛ وحدانی، موسوی، هاشمی، موسی خانی، و توکلی مقدم، 2013). پیشینه معرفی شده فوق نشان می دهد که ممکن است استفاده از روشهای مبتنی بر منطق فازی برای ارزیابی و انتخاب تامین کنندگان به دلیل از دست دادن اطلاعات در پردازش اطلاعات زبانی مناسب نباشد. علاوه بر این، تصمیم گیرندگان مایلند از مجموعه های مختلف عبارت زبانی برای بیان قضاوتهای خود در مورد معیارهای ذهنی استفاده کنند، و معمولاً ارزیابی های نامطمئن و ناقصی وجود دارد. در پاسخ، این مقاله یک مدل جدید تصمیم گیری گروهی چند معیاره را با استفاده از متغیرهای زبانی با فاصله 2 تایی و روش توسعه یافته ویکور برای حل مسائل انتخاب تأمین کننده در محیط اطلاعات نامطمئن و ناقص ارائه می کند. روش ارائه شده نه تنها می‌تواند از تحریف و از دست دادن اطلاعات که قبلاً در پردازش اطلاعات زبانی رخ می داد جلوگیری کند، بلکه می تواند تنوع و عدم اطمینان اطلاعات ارزیابی که توسط تصمیم گیرندگان در انتخاب تأمین کننده ارائه شده بود را مدل سازی کند. علاوه بر این، هر دو معیار متضاد کمّی و کیفی در برنامه های کاربردی واقعی می‌توانند به طور همزمان در روش توسعه یافته در نظر گرفته شوند. بقیه مقاله به شرح زیر سازماندهی می شود. در بخش 2، برخی مفاهیم اولیه متغیرهای زبانی با فاصله 2 تایی به طور خلاصه بررسی می شوند. در بخش 3، روش توسعه یافته ویکور برای حل مسئله انتخاب چند معیاره گروهی با اطلاعات زبانی با فاصله 2 تایی پیشنهاد می شود. سه نمونه عددی در بخش 4 برای نشان دادن روش پیشنهادی ارائه می شوند و در نهایت، تعدادی نتیجه گیری و دستورالعملهای پژوهشی آتی در بخش 5 بطور خلاصه بیان شده است.